علی خاوری - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند
محمد علی بهدانی - دانشیار گروه پژوهشی زعفران، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند
غلامرضا زمانی - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند
سهراب محمودی - دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، بیرجند.

   به منظور بررسی تاثیر روش کاشت و وزن بنه بر عملکرد بنه و گل زعفران آزمایشی در شهر اسفدن بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی ۹۲-۱۳۹۱ اجرا شد. صفات مورد مطالعه شامل تعداد گل، وزن گل، وزن تر کلاله و خامه، وزن خشک کلاله و خامه، تعداد بنه دختری و وزن بنه دختری بود. سه روش کاشت کپه­ای (سنتی)، نواری و جوی و پشته­ای به عنوان فاکتور اصلی و سه وزن بنه ۶ تا ۸، ۹ تا ۱۱ و ۱۲ تا ۱۴ گرم به عنوان فاکتور فرعی به عنوان تیمار در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که انداره بنه بیشترین تاثیر را بر عملکرد زعفران داشت، بطوری که با افزایش اندازه بنه از ۶ تا ۸ گرم به ۹ تا ۱۱ گرم عملکرد گل و عملکرد کلاله و خامه زعفران به ترتیب به میزان ۶۵/۱۶۱ درصد و ۱۹/۱۷۶ درصد افزایش یافت و همچنین با افزایش اندازه بنه از ۹ تا ۱۱ گرم به ۱۲ تا ۱۴ گرم عملکرد گل و عملکرد کلاله و خامه زعفران به ترتیب به میزان ۴۵ درصد و ۴۷ درصد افزایش داشت. در این آزمایش روش کاشت تاثیر معنی­داری بر عملکرد زعفران نداشت. تعداد بنه دختری و وزن بنه­های دختری تحت تاثیر تیمارهای روش کاشت و وزن بنه قرار گرفتند، به طوری که بیشترین تعداد و وزن بنه­های دختری از روش کاشت جوی­پشته­ای و کمترین تعداد بنه دختری از روش کاشت کپه­ای و کمترین وزن بنه­های دختری از روش کاشت نواری در متر مربع حاصل شد و بیشترین تعداد بنه دختری و وزن بنه­های دختری از گروه وزنی ۱۴-۱۲ گرم و کمترین تعداد و وزن بنه­های دختری از گروه وزنی ۸-۶ گرم در متر مربع حاصل شد. اثر متقابل روش کاشت و اندازه بنه بر عملکرد زعفران معنی­دار نبود و تنها بر تعداد بنه دختری تاثیرگذار بود؛ بطوری که اندازه بنه ۱۲ تا ۱۴ گرم در روش کاشت جوی پشته­ای با ۸/۱۷۰ بنه بیشترین تعداد بنه دختری را در متر مربع به خود اختصاص داد؛ در حالی­که اندازه بنه ۶ تا ۸ گرم در روش کاشت کپه­ای با ۸۹/۷۴ بنه کمترین تعداد بنه دختری را در متر مربع دارا بود. بنابراین، می­توان نتیجه گرفت کهازطریقدرجه­بندیوکاشتبنه­­­های درشتمی­تواندرهمانسالاولبهمحصولیرسیدکهکشاورزانسنتیدرسال سوموبهبعدبهآندستمی­یابندوازاینطریقدروقتومنابعمالیکشاورز صرفه­جوییمی­شود.

اندازه بنه, بنه دختری, وزن کلاله, وزن گل