پهنه بندی آگروکلیمایی کشت زعفران در استان آذربایجان شرقی

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های زعفران، دوره: 7، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JSRB-7-2_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 317
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

اصغر فرج نیا

مربی پژوهش بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان شرقی و دانشجوی دکتری دانشگاه زنجان

کامران مروج

استادیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان

چکیده

ادامه روند خشکسالی­های اخیر و افت شدید سطح سفره­های آب زیرزمینی در استان آذربایجان شرقی ایجاب می­کند که مصرف آب در بخش کشاورزی با اصلاح الگوی کشت کاهش یافته و محصولات با نیاز آبی کم جایگزین محصولات فعلی شود. این پژوهش به منظور مکانیابی مناطق مستعد کشت زعفران و با در نظر گرفتن نیازهای اکولوژیک این محصول با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی صورت گرفت. پارامترها و داده­های مورد استفاده شامل اطلاعات مربوط به زمین، خاک و داده­های اقلیمی با طول دوره آماری میانگین ماهانه مشترک۳۰ ساله (۹۴-۱۳۶۴) از ایستگاه­های سینوپتیک و کلیماتولوژی مناطق مختلف استان و همچنین از چهار ایستگاه سینوپتیک استان­های مجاور استخراج شدند. سپس بر اساس اهمیت هر پارامتر با استفاده از مدل AHP به وزن­دهی معیارها در سطح منطقه مورد مطالعه پرداخته شد. برای تحلیل فضایی، اطلاعات به نرم­افزار Expert choice وارد و خوشه بندی، ارزش­گذاری معیارها و تلفیق اطلاعات انجام و در نهایت لایه نهایی تولید گردید. نتایج نشان داد که ۴۲ درصد از اراضی استان آذربایجان شرقی برای کاشت زعفران در کلاس­های کاملا مناسب و نسبتا مناسب، ۱۴ درصد اراضی در کلاس مناسب اما با سودآوری کم (تناسب بحرانی) و ۴۴ درصد اراضی در کلاس نامناسب قرار گرفتند. دشت­های مناسب کاشت محصول زعفران شامل دشت­های هریس، تبریز، بناب، ملکان، مرند، اسکو، آذر شهر، هشترود، ملکان، عجب شیر و سراب و در کلاس­های نامناسب بخش­هایی از مناطق کلیبر، جلفا، بستان آباد، مراغه، اهر، میانه و ورزقان قرار دارند. محدودیت­های شاخص این مناطق برای کشت زعفران ارتفاع، شیب و محدودیت های دمایی بودند.   

کلیدواژه ها

تحلیل سلسله مراتبی, خشکسالی, دما

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.