نیما بنار
میثم شفائی

آب زیرزمینی ۹۸ درصد و در مقابل کل آب های رودخانه و دریاچه ها فقط کمتر از یک درصد آب شیرین قابل دسترس دنیا را تشکیل می دهد [۲] کشور ایران ۱٫۱ درصد از خشکی های کره زمین را به خود اختصاص داده است و این در حالی است که تنها حدود ۰.۳۴۵ درصد از منابع آب موجود در خشکی های کره زمین را در اختیار دارد. به علاوه متوسط بارندگی کشور ایران ۲۵۰ میلی متر می باشد که این رقم یک سوم متوسط جهانی آن (متوسط بارندگی جهانی حدود ۸۰۰ تا ۸۲۰ میلی متر) می باشد. ایران در محدودهای از کره زمین واقع شده است که اغلب مناطق خشک و نیمه خشک جهان در آن قرار دارند [ ۱ ] امروزه اهمیت آب در مصارف گوناگون صنعتی، خانگی، کشاورزی و غیره خصوصا در مناطق خشک بر کسی پوشیده نیست بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در آبرفت ها و همچنین سازندهای سخت از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. اکتشاف آب های زیرزمینی مانند دیگر ذخایر نهفته در زمین مشکل و در اغلب موارد از پیچیدگی زیادی برخوردار است. بدین ترتیب هر تکنیک جدیدی که به تعیین محل مناسب حفاری چاه های آب کمک کند و یا در حد قابل توجهی باعث جلوگیری از حفاری های غیرقابل بهره برداری شود بسیار ارزشمند است. علاوه بر شیوه های زمین شناسی اکتشاف آب که از روش های قدیمی می باشد؛ علم ژئوفیزیک کمک شایانی در این زمینه به بشریت می نماید. یکیاز روش های ژئوفیزیکی که در اکتشاف آب زیرزمینی کاربرد دارد روش ژئوالکتریک می باشد که با استفاده از آرایه های مختلف می توان پی به سطح و ضخامت سفره آب زیرزمینی، عمق سنگ کف و مرز آب شور و شیرین برد و از هزینه های اضافی ناشی از حفاری های ناآگاهانه جلوگیری می کند. اکثر محققین برای اکتشاف این منابع حیاتی از روش ژئوفیزیکی سونداژ الکتریکی قائم به دلیل سادگی، دستگاه های ارزان تر و متفاوت مقاومت الکتریکی سنگ کف و لایه آبدار استفاده می کنند [۳] یکی از موارد خاص از کاربرد روش های الکتریکی در مسائل مربوط به آب، تمیز دادن آب شور از شیرین و تهیه نقشه فصل مشترک های آن دو می باشد. این کاربرد از جمله مواردی است که رقیبی برای روش های الکتریکی وجود ندارد.