مرتضی خانیپور - دانشجوی دکتری گروه باستانشناسی، دانشگاه تهران
رضا نوروزی - عضو هیئت علمی پژوهشکده باستانشناسی
رضا ناصری - دانشجوی دکتری گروه باستان شناسی، دانشگاه تهران
سلمان خسروی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه باستانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
میلاد زراعتپیشه - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه باستانشناسی، دانشگاه تهران
حبیب عمادی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه باستانشناسی، دانشگاه تهران

حوضه رود کر با توجه به شرایط جغرافیایی و زیستمحیطی از دوره پارینهسنگی میانی تاکنون همواره مورد سکونت قرار داشته است. از این میان، فرهنگ­های هزاره سوم پیش از میلاد که همزمان با دوره آغاز ایلامی و حکومت ایلام بوده کمتر شناخته شده است. با توجه به اهمیت ویژه این برهه زمانی، تا کنون درک روشنی از چگونگی گذر از دوره پرتو ایلامی (دوره بانش) به دوره ایلام قدیم (دوره کفتری) در فارس وجود ندارد؛ از دلایل این موضوع می­توان به محدود بودن کاوش­های باستان­شناختی، منسجم نبودن کاوش­های صورت گرفته، انتشار محدود نتایج کاوش و استفاده محدود از علوم وابسته اشاره کرد، همچنین با توجه به عوامل مختلف از جمله شرایط زیستمحیطی، محل استقرارگاه­ها دائما در حال جابه­جایی بوده و هم­اکنون نیز محوطه­ای که بتواند توالی منظمی از دوره­های پیش­از­تاریخ فارس ارائه دهد شناسایی نشده است. برخی از محققین از جمله سامنر سال­ها معتقد به وقفه­ای بین این دو دوره در فارس بوده­اند. در سال­های اخیر میلر و سامنر اذعان دارند که جمعیت کمی بین این دو دوره در ملیان ساکن بوده است. تل گپ کناره با دارا بودن توالی فرهنگ­های هزاره سوم فارس یعنی بانش، گذار از بانش به کفتری و کفتری قدیم می­تواند چشم­انداز جدیدی در شناخت فرهنگ­های این برهه بگشاید. در این مقاله، بر اساس یافته­های حاصل از کاوش­های باستان­شناختی صورت­گرفته در تل گپ کناره، به فرهنگ­های هزاره سوم پیش از میلاد فارس پرداخته شده است.

فارس, حوضه رود کر, تل گپ کناره, دوره بانش, دوره کفتری