تاملی معرفتشناختی در مفهوم ماده و معنا در باستانشناسی
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 9، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JARCS-9-1_013
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 310
نویسندگان
دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران.
چکیده
این مقاله جستاری معرفتشناختی پیرامون جایگاه ماده و معنا در باستانشناسی است. باستانشناسان با مادههایی درگیرند که یا فی حد ذاته اثر (Archaion) هستند یا مرتبط و منتسب به مدارک، شواهد، قرائن مادی و آثار مورد مطالعهی آنها. هر اثر، مدرک، ماده فرهنگی و فرهنگ مادی هماره ارجاع، اشاره و دلالت به چیزی به معنایی به نیت و غایتی دارد که بیرون از آن است، نه در درون و متصل به آن، مدارک، شواهد و آثار مورد مطالعهی باستانشناسان بهدلیل اثریت و ماهیت مدرک بودنشان پیشاپیش فی حد ذاته خصیصه مرجوعیت دارند. مرجوعیت به معناها یا «لوگوس» هایی که مفقود هستند. ارجاع، اشاره و دلالت به نیتهـا، غرضهـا، هدفهـا، مقصدهـا و غایتهـا یا «آرخه» هایی دارنـد که در باسـتانشـناسی مفقود و غـایب هسـتند. باستانشناسی از این منظر هم دانش و دانـایی مـاده و هم معنا هم مـیدان گردآوری دادههای مشهود و هم مقام داوری بودههای مفقود و هم مهارت، مهندسی و مدیریت کشف جامهای شکسته است و هم هنر، خرد، بصیرت، مهارت برکشیدن و برگرفتن و بهکف آوردن جرعهای از باده معناهای ریخته. اما چگونه؟ درجه، دامنه مرجوعیت، ارجاعپذیری مادهها و مدارک باستانشناسی آنقدر هست که بتوان از نردبانهای فرسوده و شکسته مادههای الکن، خاموش، مخدوش، معیوب، متفرق، مثله و بینام باستانشناختی به بام معناهای مفقود و غایب بر شد؟ میتوان از انکشاف مادههای ملموس به اختفای معناهای مفقود و غایب نقب باستانشناسانه زد و ره باستانشنانه برد و به معرفت و منظری معتمد درباره روندها، رخدادها، واقعیتهای متوقف، منجمد و مفقود گذشته دستیافت؟ پاسخ به پرسشی از این دست و گشودن گرههای کور و فراز آمدن بر معضلاتی از این جنس هرچند سهلالوصول نیست لیکن طرح و بحث، نقد و تحلیشان آنقدر هم بیهوده و بیثمر نخواهد بود.کلیدواژه ها
باستانشناسی, ماده, معنا, ماده فرهنگی, فرهنگ مادیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.