محمدصادق داوری - دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه نیشابور
فاطمه موسیوند - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه نیشابور
حسن باصفا - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه نیشابور

دوره پارتی در ایران به نسبت دیگر دورههای تاریخی، کمتر شناخته شده است. اطلاعاتی که متون تاریخی و جغرافیای تاریخی ارائه می کنند، میتوان خاستگاه اشکانیان را در سرزمینهای شمالشرق ایران بویژه خراسان و بخشهایی از دشت گرگان پیجویی نمود. با گذشت زمان و تغییر مراکز دولتی این سلسله از شمالشرق ایران به سرزمینهای غربی، هنر و فرهنگ آنها نیز رفتهرفته دگرگون شده که تنها میتوان بقایای آن را در مراکز دولتی غربی آنها به طور ملموس مشاهده کرد. از طرفی بر اساس مطالعات محدود و ناهمگونی که در خراسان انجام شده است، میتوان این دوره فرهنگی را در منطقه کاملا ناشناخته محسوب کرد. براساس بررسیهای باستانشناختی دشت مشهد، تپه اسماعیل آباد با مواد سطحی متعلق به دوره پارتی شناسایی شده است. در پژوهش حاضر تلاش میشود براساس مطالعات گونه شناسی و مطالعات تطبیقی، سنتهای سفالی دوره پارتی حوضه کشفرود را تا حدی بازسازی نمود که به نوعی میتواند روشن کننده بخشی از فرهنگ پارتی منطقه خراسان و همچنین مبنای گاهنگاری نسبی این دوره در منطقه محسوب شود. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر وجود فرمها و گونههای سفالی متعددی است که بدلیل منشا بودن و شکل گیری اولیه سلسله پارتی در این منطقه تا حدی از سنتهای سفالی دوره قبل(دوره آهن، فرهنگ موسوم به یاز) وام گرفته و دارای کلاس های محلی نسبت به دیگر سنتهای شناخته شده در مناطق مرکزی و غربی ایران نیز میباشد.

خراسان, حوضه کشفرود, دوره پارتی, گونه شناسی سفال