محمد اسماعیل اسمعیلی جلودار - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران
اشکان اولی پوریان - دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشگاه تهران

تحول در اقتصاد یکی از عرصه­های حیاتی مطالعه در نظام مدرن ایران است. بدین­منظور با مطالعه دگرگونی باستان­شناختی فضاهای تولید صنعتی می­توان شمه­ای از تحول فرهنگ مادی را در عصر تجدد مطالعه نمود. بدین­منظور در اینجا روند شکل­گیری و تغییر در ۴ فضای تولیدی از دو دوره قاجار و پهلوی مورد مطالعه قرار گرفت و منطق این فضاها در بافت تاریخی تحولات اقتصادی و تولیدی در انتهای دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی بررسی شد. هدف از این بررسی این است که روند تحول فضاهای تولیدی و تضمنی که این تحول در ارتباط با ساختار تولید در اجتماع ایران انتهای قرن سیزدهم و ابتدای قرن چهاردهم شمسی داشت مورد مطالعه قرار گیرد. نتیجه نهایی این بحث آن است که تحول در ساختار فضا و ساختار اجتماع در عین همپوشانی و ارتباط در بستر تاریخی ناهمسانی شکل می­گیرد. بدین­صورت که در عین وجود تحول همگام، عناصری از شیوه تولید و فرایند کار در گذشته همواره ساختار را اصلاح کرده و آن را متناسب با فرهنگ قدیم تولید در ایران شکل می­دهد.

باسباستانشناسی صنعتی, صنعتیشدن, کارخانه, تهران, قاجار