مرزهای جغرافیائی و فرهنگی زاگرس مرکزی و فلات مرکزی ایران در پیشازتاریخ

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات باستان شناسی، دوره: 12، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JARCS-12-1_011
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 211
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عباس مترجم

دانشیار گروه باستانشناسی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان

روح الله یوسفی زشک

استادیار گروه باستانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین، پیشوا

مجید ضیغمی

دانشجوی دکتری باستانشناسی، دانشگاه بوعلیسینا، همدان

چکیده

یافتههای باستانشناختی اخیر دالمایی در دشتهای کردستان و همدان و اهمیتی که عوارض طبیعی در تعیین مرزها و سرحدات حوزههای فرهنگی و تحلیل تحولات بین منطقهای دارند، ضرورتهایی را در بازبینی منطقه بندی باستانشناختی در محدوده روابط مرکز فلات ایران و زاگرس مرکزی ایجاب کردهاند. محدوده فلات مرکزی عمدتا مشتمل بر دشتهای کاشان، قم و ساوه، قزوین، تهران، و حاشیه دشت کویر دانسته شده که البته نامی از مناطق کردستان، همدان و مرکزی در آن به میان نمیآید. در صحبت از منطقه زاگرس مرکزی نیز محوطههایی فراتر از اسدآباد و نهاوند موردتوجه قرار نگرفته است. بازبینی تحولات فرهنگی پیشازتاریخ منطقه در تعامل با عواملی چون عوارض جغرافیائی، مرزبندی حوضههای آبریز، کیفیت مسیرهای ارتباطی و انسجام پراکندگی برخی از مواد فرهنگی چون سفال نشان میدهد که باستانشناسان برای بخشهای عمدهای از این منطقه هرگز نقشی در تعیین محدوده حوزههای فرهنگی قائل نبودهاند. مطالعه ویژگیهای جغرافیائی و مستندات فرهنگی، بر تعریف هویت متمایز و الگومندی در ”غربنزدیک“ مرکز ایران، منطبق با پهنه زمینشناختی ارومیهـهمدان، تاکید دارد. شفافیت چنین تعریفی، میتواند تحلیل بروز و تحول پدیدههایی چون نفوذ فرهنگهای دالما و کوراـارس در حاشیههای غربی مرکز فلات و نوار شرقی زاگرس مرکزی را، در چهارچوب تعاملات سرحدی حوزههای فرهنگی، تسهیل کند.

کلیدواژه ها

مرزهای فرهنگی, منطقهبندی, دالما, ارومیهـهمدان, غرب نزدیک

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.