مینا کاویانی - دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
نجادعلی الماسی - استاد بازنشسته دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، ایران.

  با افزایش استفاده از اینترنت، امکان نقض حق مولف در فضای مجازی توسط میلیون­ها کاربر در سراسر جهان فراهم شده و دارنده این حق را با این پرسش مواجه کرده که در دعوا علیه نقض کنندگان متعدد حق وی که در کشورهای مختلفی هستند چه دادگاهی صالح است؟ آیاقواعدسنتیتعیین صلاحیت درفضایمجازی قابل اعمال است، یا نیازمند قواعد جدیدی برای این حوزه هستیم؟در این مقاله با مطالعه تطبیقی و تحلیلی مسئله فوق در چند سند بینالمللی، منطقهای و حقوق ایران تلاش کرده­ایم ضوابط تعیین دادگاه صالح در دعاوی نقض اینترنتی حق مولف را تعیین کنیم.با بررسی انواع صلاحیت­های مطرح در این دعاوی، این نتیجه حاصل شد که در تمام دعاوی نقض اینترنتی حق مولف نمی­توان به یک قاعده حل تعارض اکتفا نمود؛ بلکه اوضاع و احوال خاص هر دعوا در تعیین قاعده حل تعارض نقش اساسی دارد. در این دعاوی گرچه اصولا دادگاه اقامتگاه خوانده صلاحیت عام دارد، ولی در برخی موارد خواهان به­موجب مقررات و کنوانسیون­ها حق انتخاب دادگاه صالح را از بین دو یا چند دادگاه دارد (صلاحیت خاص)؛ و گاه ممکن است دادگاه صالح به توافق طرفین تعیین شود (صلاحیت توافقی)؛ و در برخی موارد دعاوی نقض حق مولف در محیط مجازی به­موجب قواعد آمره صرفا در دادگاه خاصی قابل طرح است (صلاحیت انحصاری).

تعارض قوانین, حق مولف, دادگاه صالح, نقض حق, فضای مجازی