بررسی تغییرات جریان سطحی و زیرزمینی در حوضه آبریز سمنان با استفاده از مدل SWAT

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: فصلنامه علوم آب و خاک، دوره: 24، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_JWSS-24-2_018
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 283
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شیما نصیری

۱. Water Resources Expert, Hydrotech Toos Consulting Engineers Co.Mashhad, Mashhad, Iran., ۲. Department of Water Science and Engineering, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

نگار فرهی

۱. Water Resources Expert, Hydrotech Toos Consulting Engineers Co.Mashhad, Mashhad, Iran.

علینقی ضیائی

۲. Department of Water Science and Engineering, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran.

چکیده

یکی از مهمترین و پیچیدهترین فرایندها در حوضههای آبریز شناخت و پیش­بینی تغییرات آب سطحی است. اصلیترین فرایندهای مرتبط با آب سطحی شامل بارندگی، نفوذ، تبخیر- تعرق و رواناب هستند. در این پژوهش، از مدل نیمهتوزیعی SWAT برای شبیهسازی تغییرات جریان سطحی و زیرزمینی برای حوضه آبریز سمنان در مقیاس ماهانه استفاده شد. بهمنظور مشخص کردن پارامترهای حساس مدل، آنالیز حساسیت انجام شد و میزان حساسیت پارامترهای مختلف بر چهار جز مهم بیلان آب شامل رواناب سطحی، جریان جانبی، آب زیرزمینی و تبخیر- تعرق مورد بررسی قرار گرفت. واسنجی مدل بر اساس دادههای جریان رودخانه برای سالهای ۲۰۱۴-۲۰۰۴ و صحتسنجی نیز بر اساس آمار سالهای ۲۰۱۶-۲۰۱۴ صورت گرفت. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که پارامترهای SoL_K (ضریب هدایت هیدرولیکی خاک)، CH_K۲ (ضریب نفوذ از بستر رودخانه)،RCHRG_DP (مقدار نفوذ به آبخوان عمیق) وCN۲ (شماره منحنی SCS) حساسترین پارامترها هستند. دقت شبیهسازی با استفاده از شاخصهای ارزیابی نش ساتکلیف (Ns) و ضریب همبستگی (R۲) برای سه ایستگاه هیدرومتری شهمیرزاد، درجزین و حاجیآباد در دوره واسنجی و اعتبارسنجی، بهترتیب در بازه ۰/۶ تا ۰/۸ و ۰/۸۰ تا ۰/۹۰ برآورد شد که حاکی از کارایی قابل قبول مدل در شبیهسازی جریان  است. بر اساس نتایج بیلان آب، از مجموع آب ورودی به حوضه حدود ۶/۸۷ درصد صرف تبخیر ـ تعرق، ۳ درصد رواناب سطحی، ۳ درصد نفوذ و مابقی مرتبط با تغییرات و ذخیره رطوبت در خاک است.

کلیدواژه ها

Runoff, Percolation, Sufi۲ algorithm, Groundwater, Water balance, رواناب, نفوذ, الگوریتم SUFI۲, آب زیرزمینی, بیلان آب

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.