خروجگاه و مترادفات آن در متون کهن فارسی

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: دو فصلنامه ادب فارسی، دوره: 6، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_ADFA-6-2_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 265
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمود ندیمی هرندی

استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

تهمینه عطائی کچوئی

استادیار زبان و ادبیات فارسی فرهنگستان زبان و ادب فارسی

چکیده

«خروجگاه» در بعضی از متون کهن فارسی و ازجمله در آثار قرنهای پنجم و ششم بارها به­کاررفته است. امروزه ابتداییترین دریافت از آن، «مکان خارج­شدن» و احیانا «زمان خارج­شدن» است. بعضی از معاصران جز نخست آن، یعنی «خروج» را با واژه «خوریژ» و گونههای مختلفش (خریج، خریچ، خوریج، خوریچ، خموج، خوموج) در بعضی از گویشها سنجیده و به معنای «آتش» دانستهاند، حال آنکه باتوجه­به کاربرد آن در متون مختلف قرنهای پنجم و ششم، «خروج» در این ترکیب همان مصدر آشنای عربی به معنای «بیرون شدن» است. گفتار حاضر با بررسی اقوال محققان نشان میدهد که خروجگاه با تعبیر قرآنی «یوم الخروج» در پیوند است و معادل «عیدگاه»، «نمازگاه» و «مصلا»ست که از دیرزمان به جایی گفته میشده است که عموم مسلمانان برای اقامه نماز عیدین(فطر، قربان) یا نماز باران در آنجا فراهم میآمده و آداب دینی خود را برگزار میکرده­اند. در روزگار ما «مصلا» بهتدریج جایگزین این نامها شده است.

کلیدواژه ها

خروجگاه, عیدگاه, نمازگاه, مصلی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.