بهاالدین اسکندری - استادیار دانشگاه قم
محمدرضا موحدی - استادیار دانشگاه قم

جامی با نگاهی عارفانه هستی را مینگرد، میفهمد، و تبیین میکند. در این تفسیر، عشق کلیدیترین و محوریترین مفهوم است. عشق در این نگاه، تنها نسبتی عاطفی میان دو انسان نیست- که البته این هم هست- بلکه مقولهای است گسترده و فراگیر که با آن هم میتوان انگیزه آفرینش را فهمید و هم ارتباط متقابل پدیدههای مختلف هستی را تبیین کرد. آنچه حق را به آفریدن میانگیزد، عشق اوست به خویشتن و کمالات پنهان آن و از آنجا که هستی چیزی جز تقیدات وجود بحت حق نیست، این عشق پس از شکلگیری عالم کثرات در تمامی هستی نیز به صورتهای مختلف جریان مییابد و به هر شکل، جلوهای است از همان عشق آغازین، یعنی عشق حق به خویشتن. عشق با این گستره وسیع خویش، هم انواعی دارد و هم مراحلی. در این مقال کوشش بر آن است که از منظر جامی به برخی عناصر اصلی هرم عشق در منظومه فکری او نگاهی بیفکنیم.

جامی, عرفان, عشق, کمال ذاتی, محبت ذاتی, محبت صفاتی