محمدامین میرقادری - دانش آموخته دکتری باستانشناسی، دانشگاه تهران
کمال الدین نیکنامی - استاد گروه باستانشناسی، دانشگاه تهران

منطقه سرپل­ذهاب در غرب زاگرس مرکزی و استان کرمانشاه، منطقه­ای مرزی میان ارتفاعات زاگرس و دشت­های پست میانرودان است و اصلی­ترین راه شرقی- غربی زاگرس مرکزی (شاهراه خراسان بزرگ) از آن عبور می­کند؛ به عبارت دیگر پس از عبور شاهراه خراسان بزرگ از سرپل­ذهاب وارد دشت قصرشیرین و در امتداد رود دیاله وارد عراق می­شود. همین وضعیت جغرافیایی باعث شده که این منطقه برای مطالعات باستان­شناسی بسیار جذاب باشد؛ چراکه می­توان بازتابی از رخدادهای تاریخی و فرهنگی در طی دوره­های مختلف را در این منطقه مشاهده کرد. بنابراین در این مقاله با توجه به موقعیت راهبردی این منطقه در مطالعات باستان­شناسی زاگرس مرکزی و همچنین میانرودان، به عنوان منطقه­ای مرزی میان دو حوزه­ی فرهنگی مهم در باستان­شناسی خاور نزدیک، تلاش شده با استفاده از منابع تاریخی، مهرها و اثر مهرها تصویری روشن از این منطقه همزمان با دوره­ی اکد در میانرودان ارائه دهیم. با توجه به افزایش شگفت­انگیز متون در این دوره، اطلاعات ارزشمندی در مورد جایگاه این منطقه در دوره­ی اکد در دسترس است که به آن­ها خواهیم پرداخت. مطالعات ما نشان می­دهد احتمالا برخی از مهرهای اکدی در حال به تصویر کشیدن ارتفاعات زاگرس مرکزی، شاهراه خراسان بزرگ و سرپل­ذهاب به­عنوان دروازه ورود به زاگرس و مرکز فلات ایران هستند.

زاگرس مرکزی, سرپلذهاب, اکد, کوه بتیر, مهرهای اکدی