الهام و صنعت در نظر شاعران عارف (دیدگاههای سنایی، عطار و مولوی درباره خاستگاه شعر)
محل انتشار: دو فصلنامه ادب فارسی، دوره: 8، شماره: 1
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 234
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_ADFA-8-1_001
تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
مسئله خاستگاه شعر یکی از قدیمیترین مباحث نقد ادبی است. پیشینه این بحث به یونان میرسد و باتوجهبه منابع، میتوان گفت نخستین نظریهها را در این مورد افلاطون و ارسطو دادهاند. در ادبیات عرب هم به این مبحث توجه شده است و اعراب پیش از اسلام به «تابعه» معتقد بودهاند. در ایران باستان نیز چنین اعتقادی وجود داشته و در ایران عهد اسلامی هم این دیدگاه به قوت خود باقی مانده است. بهعلاوه، در شعر عارفان نیز این مسئله بازتاب یافته است؛ بهطوریکه اشارات شعرای عارف را به این مقوله میتوان در دو گروه الهام باواسطه و بیواسطه جای داد. همچنین باتوجهبه زمینههای اجتماعی ادبیات فارسی و تاثیر اندیشههای دینی در جامعه ایرانی، شاعران در انتخاب تابعهها به شخصیتهای دینی و مذهبی گرایش پیدا کردند؛ یعنی به جای اینکه الهامکننده را شیطان بدانند، از جبرئیل و دیگر شخصیتها استفاده کردهاند. در انتخاب شخصیتهای دینی بهعنوان الهامکننده شعر در دوره اسلامی، تقابل شعر و شرع بسیار تاثیرگذار بوده است؛ البته شعرای عارف فقط به الهامبودن شعر معتقد نبودهاند و به کوشش شاعر برای سرودن شعر هم اشاره کردهاند. با دقت در افعالی که برای سرودن بهکاربردهاند، میتوان به دیدگاهشان درباره ساحت کوششی شعر پی برد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
علیرضا حاجیاننژاد
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
روح الله هادی
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
یاسین اسمعیلی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :