هستیشناسی عرفانی در غزلیات فیض کاشانی
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: دو فصلنامه ادب فارسی، دوره: 8، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_ADFA-8-2_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 226
نویسندگان
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گلستان
چکیده
فیضکاشانی، فیلسوف شاعری است که غزلیات او هرچند از نظر ادبی چندان پرمایه نیست، اما از منظر جریانشناسی غزل عرفانی فارسی حائز اهمیت است. بررسی این غزلیات نشان میدهد که فیض از قالب غزل برای بیان مناجات و دعا، تحمیدیه و توصیههای شرعی و گاه انتقاد اجتماعی سود برده است. صبغه عرفانی که بهویژه متاثر از عرفان ابنعربی است، در غزلیات او فراوان دیده میشود. در این نوشتار اجمالا در بحث از معرفتشناسی، به راههای کسب علم و لزوم جلای باطن برای کسب معرفت از دیدگاه فیض اشاره شده است. سپس در بخش هستیشناسی، ابیاتی با موضوعاتی چون نسبت خداوند با هستی؛ یعنی تجلی واحد در کثیر، گذر از کثرت به وحدت، تجلی غیب در شهادت، فیض اقدس و مقدس، رحمت و فقر ذاتی موجودات، ارتباط جز و کل، انسان مظهر اسم جامع، تجدد امثال و معدومبودن غیرحق بررسی شده است. دیدگاه فیض متاثر از حکمت متعالیه است؛ چراکه معرفت عرفانی و شهودی از منابع معرفتی آن است. در این مقاله ابیاتی برگزیده و تحلیل شدهاند که نشان میدهد چگونه این اندیشههای عرفانی در سبک ادبی بیان تصویری مییابد. تحلیلها نشان میدهد اندیشههای مطرح در این اشعار از طریق شیوه چینش واژگان، دلالتهای ثانوی، تداعیها و تصویرسازی، جنبه شاعرانه یافته است.کلیدواژه ها
هستیشناسی عرفانی, غزل دوره صفوی, شعر عرفانی-فلسفی, عرفان, فیض کاشانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.