بررسی و تحلیل دو غزل از خاقانی و حافظ بر مبنای زبانشناسی نقشگرای سیستمی
- سال انتشار: 1392
- محل انتشار: دوفصنامه زبان و ادب فارسی، دوره: 66، شماره: 227
- کد COI اختصاصی: JR_PERLIT-66-227_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 229
نویسندگان
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم
چکیده
در این مقاله ابتدا به بررسی و تبیین دیدگاه تحلیلی هلیدی در قالب زبانشناسی نقشگرای سیستمی پرداخته شده است و مفاهیمی نظیر فرانقشهای سهگانه اندیشگانی، بینافردی و متنی تبیین شده و فرایندهای مادی، کلامی، رفتاری، ذهنی و رابطهای توضیح داده شده است. سپس به نقش مشارکین فرایند، کنشگران، کنشپذیران و حامل و محمول پرداخته شده و در پایان، عناصر پیرامونی فرایند نیز از نگاه هلیدی توضیح داده میشود. بر مبنای دیدگاه فوق، تحلیلی از دو غزل خاقانی و حافظ ارائه شده است، این غزلها از نظر وزن و قافیه و موضوع به یکدیگر بسیار نزدیکاند. خاقانی از دوازده فرایند مادی، چهار فرایند رابطهای، سه فرایند رفتاری و یک فرایند وجودی در غزل خود بهره گرفته و حافظ از سیزده فرایند مادی، پنج فرایند رفتاری، سه فرایند رابطهای و کلامی و یک فرایند وجودی استفاده کرده است، هر دو شاعر بیشتر از افعال حال بهره جستهاند. مشارکین فرایند در هر دو غزل بیشتر شامل شاعر، بادصبا، صبحدم و معشوق است و رابطه کنشگرها و کنشپذیرها نیز در دو غزل درخور توجه است. عناصر پیرامونی در دو غزل شامل عناصر مکانی، زمانی، چگونگی و علت است و خاقانی و حافظ بیشتر از عنصر مکانی و چگونگی در غزل های مذکور استفاده کردهاند.کلیدواژه ها
کلیدواژهها: زبانشناسی, نقشگرا, هلیدی, غزل, خاقانی, حافظاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.