پهنهبندی خطر زمینلغزش با استفاده از مدل AHP و تکنیک GIS در شهرستان خرمآباد

  در سال­های اخیر با افزایش خسارات ناشی از وقوع زمین­لغزش، بشر در صدد کاهش زیان­های آن برآمده است. از آنجا که پیشبینی زمان دقیق وقوع زمین­لغزش از توان علمی انسان خارج است، بنابراین، با شناسایی مناطق مستعد زمین­لغزش و رتبه­بندی آنها میتوان تاحدودی از خطرات ناشی از رخداد این پدیده جلوگیری نمود. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل موثر در زمین­لغزش و پهنهبندی شهرستان خرم­آباد به لحاظ وقوع این رخداد، با استفاده از مدل AHP و تکنیک GIS است. در این راستا، ابتدا با توجه به موقعیت زمین­لغزش­های به وقوع پیوسته، مطالعات تطبیقی و نتایج سایر محققان، ۵ معیار، ۱۳ زیرمعیار و ۷۷ کلاس برای این مهم شناسایی شد. سپس با استفاده از مدل AHP عوامل مربوطه ارزیابی و تعیین وزن گردید. در پایان لایه­های رستری عوامل در محیط نرمافزار Arc GIS تهیه و تلفیق گردید. نهایتا مدل و نقشه پهنه­بندی خطر زمین لغزش منطقه تهیه و ارائه گردید. برای تایید نتایج، مدل ارائه شده با رخدادهای مشاهده شده مورد ارزیابی مقایسه­ای قرار گرفت. نتایج نشان می­دهد که در بین عوامل موثر، زیرمعیارهای فاصله از جاده، فاصله از آبراهه و تراکم آبراهه به ترتیب با اوزان ۲۰۴۳/۰، ۱۷۱۷/۰ و ۱۵۴۵/۰ به عنوان مهمترین عوامل در ایجاد زمین­لغزش در منطقه مطالعاتی شناسایی شده­اند. براساس مدل ارائه شده، حدود ۵۱/۲۵ درصد (۸/ ۱۶۰۳ کیلومترمربع) از مساحت شهرستان خرمآباد دارای خطر وقوع بسیار زیاد (۱۷/۶ درصد) و خطر وقوع زیاد (۳۴/۱۹ درصد) است. نتایج حاصل از ارزیابی دقت و صحت مدل تهیه شده، روند صعودی شاخص زمین­لغزش از پهنه خطر خیلی کم به سمت پهنه خیلی زیاد را نشان داده و نشان دهنده دقت لازم مدل مزبور است.

کلیدواژه ها:

زمین­ لغزش ، پهنه­ بندی ، خرم آباد ، مدل AHP ، تکنیک GIS