امیرحسین حلبیان - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
مهران شبانکاری - استادیار اقلیم شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

  در این پژوهش، تغییرات زمانی پرفشار سیبری ( SH ) در تراز Slp با استفاده از دادههای روزانه فشار تراز دریا در ساعت GMT ۱۲ پایگاه داده ( NCEP/NCAR ) و با تفکیک مکانی ۵/۲×۵/۲ درجه قوسی در یک دوره زمانی ۵۵ ساله شامل ۲۰۰۸۹ روز از اول ژانویه سال ۱۹۵۱ (یازدهم دیماه ۱۳۲۹) تا ۳۱ دسامبر سال ۲۰۰۵ (دهم دیماه ۱۳۸۴) بررسی شد. بدین منظور با انتخاب چارچوب پوش مناسب، میانگین فشار تراز دریا برای هر یک از روزهای تقویم خورشیدی۱۳۸۳- ۱۳۳۰ محاسبه و استانداردسازی شد. بدین ترتیب، آرایه­ای به ابعاد ۱×۱۹۷۲۴ با عنوان شاخص استاندارد شده شدت پرفشار سیبری ( SSHI ) به دست آمد که شامل ناهنجاری های فاز مثبت (نمود پرفشار سیبری) و منفی (نبود پرفشار سیبری) در هر روز بود . تحلیل سریهای زمانی شاخص مزبور آشکار ساخت که شاخص مزبور سرشتی دو وضعیتی دارد. مقایسه فراوانی روزهای رخداد فاز مثبت با فراوانی روزهای رویداد فاز منفی در تراز مورد بررسی نیز نشان داد که در طی نیم سده گذشته روزهای حضور پرفشار سیبری کمتر از روزهای نبود این سامانه بوده است. در عین حال تعداد روزهای فعالیت این سامانه در نیم سده گذشته رو به افزایش بوده است. در مجموع، شاخص استانـدارد شده شدت پرفشار سیبری ( SSHI ) که در این پژوهش تعریف و محاسبه گردید؛ این توانایی را نشان داد که به عنوان معیاری برای بررسی رفتار زمانی این سامانه پرفشار مورد استفاده قرار گیرد. اجرای روش جدول توافقی و محاسبه آماره کای دو(۲ χ ) در طول دوره آماری(۱۳۸۲-۱۳۴۰) آشکار ساخت که در سطح اطمینان ۹۵ درصد، کمینه دمای روزانه در ۹۳ درصد از ایستگاه­های مورد بررسی(۳۹۳ ایستگاه از مجموع ۴۲۳ ایستگاه) مستقل از تاثیر پرفشار سیبری در تراز Slp نیست و به عبارتی متاثر از آن است.

پرفشار سیبری, فشار تراز دریا, شاخص استانداردشده پرفشار سیبری, آماره کای دو(۲ χ ), دمای کمینه, ایران