ژئومورفوتوریستم کوهستان کلات: بررسی همبستگی میان چشمهها و سازندهای زمین شناسی
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دوره: 23، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_GEP-23-4_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 266
نویسندگان
استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران
استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
دانشجوی دکتری اقلیمشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
چکیده
اساس ژئومورفوتوریسم را پتانسیلهای زمین شناسی و چشم اندازهای ژئومورفولوژی در هر منطقهای برای جذب گردشگر تشکیل داده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی پراکنش چشمهها در سطح شهرستان کلات به عنوان جاذبههای نقطهای واجد ارزش ژئومورفوتوریسم در واحد ارضی هر کدام از سازندهای زمین شناسی است. شهرستان کلات در دامنههای شمالی زون کوهستانی کپه داغ قرار دارد که پوشیده از سازندهای آهکی چین خورده دوره ژوراسیک است. در این مطالعه از روش زمین مختصات جاذبههای زمین شناختی و ژئومورفولوژی استفاده شده است. در ابتدا نقاط مورد نظر توسط GPS شناسایی و نمونه برداری شدند و سپس با کمک تحلیلهای فضایی و منطقهبندی در ArcGIS ، همبستگی میان تمرکز جاذبهها در واحدهای ارضی هر سازند زمین شناسی ارزشیابی گردید. همبستگی بین پراکنش چشمهها و مجموع آبدهی سالانه آنها در واحد ارضی هر کدام از سازندها طبق آزمون پیرسون نشان دهنده همبستگی قوی در بازه معناداری ۹۵% بود ( R۲=۰.۸ ). منطقهبندی فضایی چشمهها در GIS هم نشان داد که ظهور چشمهها بیشترین تمرکز را در سازندهای شوریجه، سنگانه، تیرگان و مزدوران داشتهاند و همین طور بیشترین آبدهی سالانه چشمهها به ترتیب در سازندهای تیرگان، مزدوران، شوریجه و آبدراز به وقوع پیوسته است. مقایسه نتایج با مشاهدات میدانی هم مشخص کرد که چشمهها و سایر مظاهر ژئومورفوتوریستی در منطقه عموما بر روی سازندهای آهکی ضخیم لایه همچون سازند مزدوران و تیرگان نمود بیشتری داشته است. چشمهها و آبشارهای واقع در این قلمروها نیز سایت ها ی گردشگری مهمی چون قرهسو، اورتاکند، زاوین و سینی را به وجود آورده است. در پایان میتوان گفت که سازندهای آهکی پتانسیل بالاتری را از نظر برخورداری از پدیدههای ژئومورفوتوریستی همچون چشمهها دارند.کلیدواژه ها
ژئومورفوتوریسم, تحلیل پراکنش فضایی, چشمه, سازندهای زمین شناسی, شهرستان کلاتاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.