ارائه الگوی اصلاحی- تکمیلی برنامههای آبخیزداری به منظور کاهش رسوبدهی در حوزه آبخیز هفتان تفرش

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 232

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GEP-27-1_012

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

چکیده فرسایش خاک در حوزه­های آبخیز باعث تضعیف پوشش اراضی و کاهش کمیت و کیفیت منابع آبی می­شود. بنابراین ضرورت دارد که با شناسایی منابع تولید رسوب در مقیاس سطحی (دامنه) و خطی (آبراهه و رودخانه)، نوع و حجم عملیات آبخیزداری اصلاحی- تکمیلی به منظور کاهش فرسایش و رسوب­دهی در مکان­های بحران­زا مشخص شود. هدف از تحقیق حاضر نیز ارزیابی توزیع مکانی برنامه­های آبخیزداری اجرایی سال­های ۷۴-۱۳۷۱ در حوزه آبخیز هفتان تفرش به منظور ارائه الگوی اصلاحی- تکمیلی این برنامه­ها است. بدین منظور امتیاز عامل­های مدل تجربی MPSIAC به کمک GIS برای شرایط قبل و بعد از عملیات آبخیزداری تعیین شد. سپس با مقایسه تغییر امتیاز عامل­ها، اثرگذارترین برنامه­های آبخیزداری مشخص گردید. همچنین با مقایسه تغییر مساحت کلاس­های درجه رسوب­دهی، ارزیابی از توزیع مکانی عملیات آبخیزداری انجام شد تا با تعیین نقاط ضعف پروژه، عملیات اصلاحی- تکمیلی پیشنهاد شود. نتایج تحقیق نشان داد امتیاز عامل فرسایش رودخانه­ای با ۸/۳۰ درصد، بیشترین تاثیر را در کاهش ۱/۴ درصدی رسوب­دهی داشته است. همچنین از مساحت کلاس درجه رسوب­دهی ۷۵-۵۰، مقدار ۴/۸ درصد کم شده است که عمدتا این شدت رسوبدهی مربوط به اراضی بالادست حوضه است. با توجه به معنی­دار بودن تغییرات رسوب­دهی زیرحوضه­ها در سطح ۰۵/۰، نتایج حاکی از کارا بودن برنامه­های آبخیزداری در کاهش رسوب­دهی است. به منظور مدیریت منابع آب و خاک و اثرگذاری بیشتر برنامه های آبخیزداری در کاهش فرسایش و رسوب حوزه آبخیز هفتان، الگوی اصلاحی- تکمیلی برنامه­ها شامل بانکت توام با بادامکاری در دامنه­های بحرانی، بذرپاشی و کپه کاری در    دامنه­های با شیب تند و عمق کم خاک، تقویت پوشش گیاهی دامنه­های مارنی و همچنین پایدارسازی کناره رودخانه­ پیشنهاد می­شود.  

کلیدواژه ها:

واژههای کلیدی: برنامه­های حفاظت خاک ، ارزیابی توزیع مکانی ، کاهش رسوب­دهی ، MPSIAC ، حوزه آبخیز هفتان

نویسندگان

حشمت اله آقارضی

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

علی اکبر داوودی راد

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

مهدی مردیان

دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران*

رضا بیات

پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابعاحمدی، ح، نظری سامانی، ع ا، قدوسی، ج و اختصاصی، ...
  • پادیاب، م و فیض­نیا، س. 1391. تعیین نقش سازندهای مختلف ...
  • پاره­کار، م. 1391. ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری در حوضه آبخیز ...
  • رحیمی، م، صوفی، م و احمدی، ح. 1391. ارزیابی اقدامات ...
  • رفاهی، ح. 1378. فرسایش آبی و کنترل آن. چاپ دوم، ...
  • سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی. 1385. نقشه زمین شناسی ...
  • صادقی، س ح ر، فروتن، ا و شریفی، ف. 1384. ...
  • صادقی، س ح ر، نور، ح، فضلی، س و رییسی، ...
  • قدرتی، ع ر. 1383. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی ارزیابی نتایج ...
  • قورقی، ج ه، حبیب­نژاد، م، وهاب­زاده، ق، و خالدی درویشان، ...
  • محمدی گلرنگ، ب، مشایخی م و حبیبی، م. 1386. ارزیابی ...
  • مدیریت آبخیزداری جهاد سازندگی استان مرکزی، 1371، گزارشات تفصیلی- اجرایی ...
  • نصری، م، فیض­نیا، س، جعفری، م، احمدی، ح و سلطانی، ...
  • Chekol, D.A., Tischbein, B., Eggers, H. and Vlek, P. 2007. ...
  • Doty, R.D. 1971. Contour trenching effects on stream flow from ...
  • Hall, E. and sworth, G. 1987. Anatomy, physiology and physiology ...
  • Mouri, G., Golosov, V., Chalov, S., Takizawa, S., Oguma, K., ...
  • Noble, E. L. 1963. Sediment reduction through watershed rehabilitation. Interagency ...
  • Satterland, J.B. 1962. Soil Conservation Service. 1962. Engineering field manual ...
  • Shi, Z.H., Ai, L., Fang b, N.F. and Zhu, H.D. ...
  • Shieh, Ch. L., Guh, Y.R., Wang, Sh. O. 2007. The ...
  • Walling, D. E. 2008. The changing sediment loads of the ...
  • نمایش کامل مراجع