کاربرد مدل فازی در برنامهریزی کاربری زمین جهت توسعه شهری با هدف حفاظت از اکوسیستم طبیعی (مطالعه موردی: منطقه حفاظتشده بختگان)

امروزه با افزایش رشد جمعیت مناطق حفاظتشده مورد تخریب قرارگرفتهاند، دریاچه بختگان، پارک ملی و منطقه حفاظتشده اطراف آن بهعنوان بخشی از تالاب نیریز از این قاعده مستثنی نیستند. حضور انسان و فعالیتهای او مهمترین شکل تعرض و اختلال بر روی مناطق حفاظتشده تلقی میشود. با توجه به پویا بودن و پیچیدگی و توسعه سریع و نامتوازن کالبدی شهرها استفاده از مدل در برنامهریزیها در سطح شهرها امری اجتنابناپذیر تلقی میشوند. امری که ایجاب میکند ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین قبل از مداخله در اراضی انجام گیرد.شهر نیریز در جنوب ناحیه حفاظتشده بختگان واقعشده است، ناحیهای که ازنظر زیستمحیطی و اکولوژیک اهمیت بسیار زیادی دارد اما امروزه به دلیل افزایش فعالیتهای اقتصادی و کشاورزی همراه با رشد جمعیت شاهد خشکاندن تالابها و تبدیل آنها به اراضی کشاورزی هستیم که نتیجه آن چیزی جز یک اکوسیستم کویری نیست. بنابراین در این پژوهش برای ارزیابی توان اکولوژیک جهت توسعه آینده شهر نیریز و مناطق مجاور آن با استفاده از منطق فازی جهات مناسب و نامناسب با توجه به عوامل زیستمحیطی و شرایط طبیعی مشخص گردید.نقشه نهایی به دست آمده از مدل پیشنهادی نشان میدهد شمال شهر نیریز به دلیل وجود زمینهای مناسب جهت کشاورزی آبی فاقد توان جهت توسعه شهری است ولی بخشهای غرب و شرقی با توجه به معیارهای مدنظر از بالاترین توان برخوردار است. همچنین اکثر محدوده مجاور منطقه حفاظتشده بختگان دارای توان متوسط جهت توسعه شهری بوده است. بهطور کلی مناطق با توانهای عالی حدود ۱۶/۵ درصد، مناطق با توان زیاد ۴۲/۱۲ درصد، مناطق با توان متوسط ۴۶/۲۳ درصد، مناطق با توان کم ۱۸/۲۲ درصد و در نهایت مناطق با توان بسیار کم ۷۵/۳۶ درصد منطقه را تشکیل میدهد، به عبارتی حدود ۵۹ درصد از مساحت ناحیه برای توسعه شهری نامناسب میباشد. این نقاط با امتیاز صفر بر روی نقشه نشان داده شدهاند.

کلیدواژه ها:

اکوسیستم ، بختگان ، توسعه فیزیکی ، فازی ، نیریز