الگوهای پایدار در فضای ناپایدار ( ناپایداری تورینگ و بالن بوس)

سال انتشار: 1394
محل انتشار: مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دوره: 26، شماره: 2
کد COI اختصاصی: JR_GEP-26-2_002
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 188

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تئوری شکلگیری الگوها از طریق انشعابات تورینگ نقش مهمی در بررسی دلایل ظهور الگوهای فضایی منظم و پیشبینی ظهور آنها در سیستمهای زیستی، شیمیایی و فیزیکی دارد. از آنجا که پیچیدگی حاکم بر سیستمهای اکوژئومورفیک (ژئوسیستم)، پیشبینی پاسخ آنها را در برابر آشوبها بسیار مشکل میکند، در دو دهه اخیر، ورود تئوری ناپایداری تورینگ به حیطه اکوژئومورفولوژی، زمینهای برای ارائه انواع مدلهای کنشی– انتشاری فراهم آورده است، تا براساس قوانین حاکم بر سیستمهای تورینگ به تشریح دلایل، شرایط و مکانیزمهای تاثیرگذار در ظهور پیچیدگیهای اکوسیستمی پرداخته و بدین طریق امکان پیش-بینی رفتار سیستمهای آشوب زده فراهم گردد. با این رویکرد، در مقاله حاضر با هدف بررسی تاثیر شرایط تورینگ در ظهور ساختارهای پیچیده در سیستمهایی اکوژئومورفیک (با تاکید بر اکوسیستمهای نیمهخشک)، به معرفی مدل کنشی- انتشاری ریتکرک پرداخته شده است. نتایج مدل نشان میدهد که اکوسیستمهای نیمهخشک بسته به میزان و وسعت تنش تحمیلی به دو روش به تغییرات میزان بارش پاسخ میدهند؛ تغییر در بایومس پوشش گیاهی که این تغییرات بصورت ظهور الگوهای ناپایدار در فضای تورینگ دیده شده است و دیگر راه، تطبیق طول موج الگوها با تغییرات بارش، که چنین تغییری در فضای بالن بوس ظاهر میشود. چنین نتایجی میتواند بخوبی پاسخگوی این سوال باشند که چگونه چنین سیستمهایی به روشهای غیرخطی به تغییرات محیطی پاسخ میدهند، تا آنجا که که تغییرات تدریجی در طول زمان به تخریب سریع و ناگهانی در وضعیت سیستم منجر گردد.

کلیدواژه ها

فضای ناپایداری تورینگ, خودتنظیمی, فیدبک وابسته به مقیاس, الگوهای تورینگ, بالن بوس

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.