الهه اکبری - دانشگاه حکیم سبزواری
مجید ابراهیمی - دانشگاه حکیم سبزواری
بختیار فیضی زاده - دانشگاه تبریز
حمید نژاد سلیمانی - دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

دمای سطح زمین همواره به دلیل عوامل انسانی و طبیعی در حال تغییر است که میتواند منجر به تغییرات قابل توجهی در میزان محصولات کشاورزی و فرایندهای خاکسازی در سطح زمین شود. در این راستا استفاده از سنجش از دور به عنوان یک تکنولوژی کارآمد در مطالعات تغییرات کاربری اراضی و نیز بررسی دمای سطح زمین همواره مورد نظر کارشناسان بوده است. در این مطالعه از روش سبال (SEBAL) (الگوریتم تعدیل یافته انرژی سطح برای زمین) در حوضه آبخیز طالقان به منظور مدل نمودن دمای سطح زمین (LST) و تعیین ارتباط آن با کاربری/پوشش اراضی (LULC) استفاده شده است. برای این منظور از تصاویر TM (۱۹۸۷) و ETM+ (۲۰۱۰) استفاده شده و پس از انجام مراحل مختلف پردازش تصاویر نسبت به استخراج نقشههای کاربری اراضی بر اساس روش ماشین بردار پشتیبان (SVM) در دوره زمانی۲۳ ساله اقدام گردید. دقت طبقهبندی به روش SVM با بررسی از طریق دادههای حقایق زمینی، در تصویر TM و ETM+ برحسب ضریب آماری کاپا به ترتیب ۸۳/۰ و ۸۹/۰ و براساس دقت کلی ۳۷/۸۸ و ۸۶/۹۲ درصد بدست آمده است. بیشترین تغییرات کاربری اراضی در اراضی مرتعی به چشم می­خورد که به اراضی مرتعی با اهمیت پایین­تر یا اراضی بایر تبدیل شده­اند. علاوه بر این، افزایش بیابانزایی و کاهش پوشش گیاهی، روند افزایش دمای سطح زمین (LST) را تحت تاثیر قرار می­دهد. بیشترین LST در مناطق مسکونی و اراضی بایر با رخنمون سنگی مشهود است که با گذشت سالیان متمادی نیز روند افزایش دما قابل تامل است. نتایج این پژوهش در مطالعات حفاظت منابع طبیعی بسیار کاربردی بوده و میتواند راهگشای برنامهریزیهای حفاظت منابع طبیعی قرار گیرد. 

واژههای کلیدی: سنجش از دور, تغییرات کاربری اراضی, دمای سطح زمین, روش سبال, حوضه آبخیز طالقان