ارزیابی تاثیرپذیری رژیم آبدهی چشمههای کارستی از رخداد خشکسالی مطالعه موردی: چشمههای کارستی حوضه رودخانه الوند
عنوان مقاله: ارزیابی تاثیرپذیری رژیم آبدهی چشمههای کارستی از رخداد خشکسالی مطالعه موردی: چشمههای کارستی حوضه رودخانه الوند
شناسه ملی مقاله: JR_GEP-27-3_009
منتشر شده در در سال 1395
شناسه ملی مقاله: JR_GEP-27-3_009
منتشر شده در در سال 1395
مشخصات نویسندگان مقاله:
سعید نگهبان - استادیار ژئومورفولوژی بخش جغرافیا، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سجاد باقری سیدشکری - دانشآموخته دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
زینب پاینده - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه طبرستان، چالوس، چالوس، ایران
سیروس نادری - کارشناس ارشد اقلیمشناسی، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
پیمان شیراوند - کارشناس ارشد اقلیمشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
خلاصه مقاله:
سعید نگهبان - استادیار ژئومورفولوژی بخش جغرافیا، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سجاد باقری سیدشکری - دانشآموخته دکتری ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
زینب پاینده - کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشگاه طبرستان، چالوس، چالوس، ایران
سیروس نادری - کارشناس ارشد اقلیمشناسی، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران
پیمان شیراوند - کارشناس ارشد اقلیمشناسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
آبخوانهای کارستی از مهمترین منابع تامین آب مورد نیاز برای شرب و کشاورزی در استان کرمانشاه است. وقوع خشکسالیهای دو دهه گذشته، سبب کاهش شدید میزان آبدهی این آبخوانها شده است و این امر تاثیر زیادی بر جوامع انسانی منطقه داشته است. هدف از این پژوهش ارزیابی تاثیرپذیری رژیم آبدهی و همچنین شناخت روند رژیم آبدهی چشمههای کارستی حوضه رودخانه الوند از رخداد خشکسالی در طول چندین دهه گذشته است. آمار ماهانه بارش و دبی ایستگاههای بارانسنجی و هیدرومتری، دادههای اصلی پژوهش هستند و بر اساس مشابهبودن شرایط اقلیمی، ویژگیهای زمینشناسی و ژئومورفولوژی کارست سه چشمه سرابگرم، ماراب و وردهناو بهعنوان چشمههای شاخص انتخاب شدند. از شاخص SPI برای تحلیل خشکسالیها و از روشهای آماری استانداردسازی دبی و بارش، RAPS، محاسبه شاخص و تعیین خشکسالی هیدرولوژیکی و ارتباط آن با خشکسالی هواشناسی برای ارزیابی و برآورد تاثیرپذیری رژیم آبدهی چشمهها از رخداد خشکسالی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، هر سه چشمه به کاهش بارش حساس است؛ اما زمان واکنش به کاهش بارش در سه چشمه یکسان نیست؛ همچنین تاخیر زمانی بین رخداد خشکسالی هواشناسی با کاهش آبدهی چشمهها وجود دارد و از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۹ روند نزولی در رژیم آبدهی چشمهها مشاهده میشود. تاثیرپذیری آبدهی چشمهها از خشکسالی به توسعهیافتگی سیستمهای کارستی، حجم ذخیره دینامیکی (اثر حافظه) آبخوان، مدت و شدت خشکسالی بستگی دارد و رخداد دو دوره خشک شدید، اثر حافظه آبخوانها را تعدیل کرده و باعث شده است که از سال ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۹ خشکسالی هیدرولوژیکی ملایمی در رژیم آبدهی چشمهها غلبه داشته باشد.
کلمات کلیدی: خشکسالی, چشمههای کارستی, رژیم آبدهی, RAPS, حوضه رودخانه الوند
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1199323/