بررسی فلسفه غایتگرایی در اندیشه کارل ریتر (با تاکید بر عصر روشنگری و مکتب رمانتیسم)
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دوره: 28، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_GEP-28-4_008
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 497
نویسندگان
استادیار گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
دانشیار جغرافیای طبیعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
جغرافیدانان سدههای هجده و نوزده میلادی، عموما متاثر از فیزیک نیوتنی که با مرتبطکردن فیزیک با نظام تغییرات و تضعیف ضرورت غایتمندی برای تبیین پدیدههای طبیعی باب نوینی برای نفی غایتشناسی بهعنوان دیدگاهی فاقد موضوعیت علمی گشوده بود، تنها تفسیری مکانیکی از طبیعت پدیداری عرضه کردند و بدینسان، درک مفاد غایتمندی طبیعت در جغرافیا به شکل چشمگیری از بین رفت. کارل ریتر، جغرافیدان آلمانی، بر اساس اعتقادات مذهبی خود و با تاسی از آرای فیلسوفانی چون کانت و مکتب رمانتیسم، تحلیلهای جغرافیایی مبنی بر مکانیسم را ناقص دانسته و بر آن است که چنین تحلیلی، علاوه بر اینکه علم جغرافیا را فاقد اعتبار کلی و ضروری معرفی میکند، از تبیین طبیعت بهعنوان کلی هدفمند و دارای غایت ناتوان است؛ ازاینرو، ریتر، غایتمندی طبیعت را بهعنوان یکی از مهمترین مبادی شناخت طبیعت در جغرافیا ضروری دانسته است و تلاش میکند در عین توجه به فیزیک نیوتنی، بهمنظور تبیین غایتمندی طبیعت و ضرورت توجه به این اصل در جغرافیا، آن را تبیین و این اصل را احیا کند که در جغرافیای مدرن به شکلی کنار گذاشته یا تضعیف شده بود. نوشتار حاضر، نظر به نیازمندی جغرافیا به گسترش حوزه معرفتی خویش، به روش توصیفی - تحلیلی و پس از معرفی تصویر نیوتنی از طبیعت، نقش فلسفه غایتگرایی را در اندیشه کارل ریتر بررسی میکند و در پی پاسخگویی به این سوال است که چرا جغرافیدانی همچون کارل ریتر مطابق سایر جغرافیدانان عصر خویش برای تفسیر طبیعت، صرف اکتفا به فیزیک نیوتنی را کافی ندانسته و نظام طبیعت را نظام هدفمندی دانسته است؟کلیدواژه ها
کارل ریتر, غایتگرایی, نیوتن, مکانیسم, کانت, مکتب رمانتیسماطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.