تاثیر دمای سطح آب اقیانوس هند بر تغییرات بارش نیمه جنوبی کشور

در پژوهش حاضر، تاثیر دمای سطح آب اقیانوس هند بر تغییرات بارش نیمه جنوبی کشور با بهرهگیری از دادههای ماهانه بارش و دادههای بازواکاویشده در دوره زمانی ۲۰۰۵-۱۹۷۴ بررسی و توزیع مکانی نابهنجاری بارش در ماههای اکتبر تا مه با بهرهگیری از روش تابع متعامد تجربیEOF شناسایی شد. سپس مولفههای اول و دوم مطالعه شدند که ۵۴ تا ۷/۸۲ درصد واریانس کل بارش را در ماههای اکتبر تا مه تعیین میکنند. در ادامه برای بررسی نوسانات بارش، نقشه نابهنجاری دمای سطح آب، شار رطوبتی، ارتفاع ژئوپتانسیل و فشار سطح دریا در دورههای تر و خشک، مولفههای اول و دوم EOF تحلیل شد. الگوی نابهنجاری دمای سطح آب اقیانوس هند در دوره ترسالی و خشکسالی، نشان داد تغییرات دمای سطح آب اقیانوس هند، نقش مهمی در نوسانات بارش دارد. برای مولفه اول EOF که بیش از۵۰ درصد بارش را در نیمه جنوبی کشور تبیین میکند، در دوره ترسالی شرق اقیانوس هند، نابهنجاری منفی و غرب اقیانوس هند، نابهنجاری مثبت دمایی و در دوره خشکسالی، نابهنجاری مثبت در شرق و نابهنجاری منفی دمایی در غرب وجود دارد. این شیو دمایی بین شرق و غرب اقیانوس هند همراه با تغییر سرعت و جهت جریان شار رطوبتی از شرق به غرب (از غرب به شرق) در دوره ترسالی (خشکسالی) است. برای مولفه دوم EOF، نابهنجاری دمای دریای عرب مثبت است؛ ولی در دوره خشکسالی، الگوی غالبی وجود ندارد. سیستم پرفشار عربستان، نقش مهمی در انتقال رطوبت در تراز پایین جو از پهنههای آبی جنوبی به سیستم کمفشار نزدیک ایران دارد و جابهجایی آن به سوی چپ (راست)، سبب انتقال شار رطوبتی از پهنههای آبی جنوبی به نواحی غربی و جنوب غربی (جنوبی و جنوب شرقی) کشور میشود.

کلیدواژه ها:

: دمای سطح آب ، بارش ، اقیانوس هند ، جنوب ایران