بررسی روند تکاملی پهنه های گلی باتلاق گاوخونی با استفاده از مدل فرکتال

در سالهای اخیر پدیدههایی مانند افزایش جمعیت، گسترش شهرهای بزرگ، رشد فعالیتهای انسانی و تغییرات اقلیمی سبب کاهش آب ورودی به تالابها و درنتیجه، خشکی موقت یا همیشگی بعضی از آنها مانند گاوخونی شده است. بهمنظور بررسی آثار خشکی بر تالاب گاوخونی، وضعیت میکروفرمهای پلایا با استفاده از مدل فرکتال محیط- مساحت در دو سال پیاپی ارزیابی شد. مقادیر DAP بهدستآمده در سال ۱۳۹۲، مقادیری بین ۲۷/۱ تا ۴۰/۱ و در سال ۱۳۹۳، مقادیری بین ۲۷/۱ تا ۴۴/۱ را نشان داد. بهمنظور بررسی وضعیت اقلیم منطقه، نمودارهای اقلیمی مجموع بارش و کمینه و بیشینه دمای هوای ماهیانه سالهای ۱۳۹۲ و ۱۳۹۳ با استفاده از دادههای ایستگاه هواشناسی ورزنه ترسیم شد. نمودارهای اقلیمی نشاندهنده کاهش میزان بارش از ۶/۱۲۰ میلیمتر در سال ۱۳۹۲ به ۸/۸۷ میلیمتر در سال ۱۳۹۳، افزایش دمای کمینه ماهیانه از ۲۳/۳ درجه سانتیگراد در سال ۱۳۹۲ به ۵۲/۳ درجه سانتیگراد در سال ۱۳۹۳ و افزایش بیشینه دمای ماهیانه از ۹۳/۲۹ درجه در سال ۱۳۹۲ به ۴۷/۳۰ درجه در سال ۱۳۹۳ است. مقادیر بهدستآمده از مدل فرکتال نیز، نشان از تمایل میکرولندفرمها به افزایش میزان بینظمی و آشفتگی با گذشت زمان دارد که درنتیجه تغییرات سیستمی تالاب در اثر خشکشدن روی داده است. نتایج نشان میدهد با ادامه روند فعلی تالاب گاوخونی ممکن است روند کویرزایی و تحول پلایاگونه در آن شدت یابد و افزایش رسوب کانیهای نمکی روی نهشتههای آواری و گسترش زون نمکی موجب تبدیل تالاب به کویر شود.

کلیدواژه ها:

فرکتال ، تالاب گاوخونی ، کنوانسیون ، میکرولندفرم ، ترک گلی