شهرزاد خسروی نژاد - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
زهرا طالب - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
امینه احمدی - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
داریوش نوروزی - گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران

پیشینه و اهداف: هدف از انجام این پژوهش بررسی نقش ربات همیار معلم بر ارتقای مهارت­های تولیدی زبان انگلیسی با تاکید رویکرد ارتباطی بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرای پژوهش، سنتز پژوهی (بخش کیفی) و نیمه آزمایشی (بخش کمی) بوده است. روشها: روش پژوهش از نوع آمیخته کیفی و کمی بود. بخش کیفی سنترپژوهی بود. این بخش طبق مراحل شش گانه سنتز پژوهشی انجام شد. مرحله اول، تعیین معیارهای ورود بود. نوع پژوهش کمی-کیفی؛ حیطه جفرافیایی، سراسر دنیا؛ سال انتشار، از ۱۳۹۴/۲۰۰۲ تا به حال و نوع سند، تمامی رویکردها و پژوهش های نظری و مروری که در یک کتاب معتبر به چاپ رسیده اند بود. در مرحله دوم؛ جستجو،  بیش از بیست کلید واژه از طریق پایگاه­های اطلاعاتی خارجی و داخلی  بازیابی شدند. مرحله سوم که غربالگری بود، متن کامل کتاب ها بررسی و ۴۰ کتاب برای ورود به مرحله بعد باقی ماند. در مرحله چهارم؛ کدگذاری و نقشه­ برداری، کتاب­های غربال شده بر اساس ارتباط با هدف پژوهش مرتب شدند. مرحله پنجم، ارزیابی بود و کتاب­ها بر اساس دو معیار کیفیت و مرتبط بودن تحلیل و ۱۴ کتاب برای سنتز انتخاب شد. در مرحله ششم، سنتز،  الگویی جدید خلق و ارائه شد. جامعه آماری شامل ۱۵۰دانش­آموز دختر پایه دهم شهر قزوین در سال تحصیلی (۲۰۱۹-۲۰۱۸) بود که پس از اجرای آزمون تشخیصی و همگن­سازی دانش­آموزان، ۳۴نفر با روش نمونه­گیری نظام­مند و اختصاص کد انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده­ها در بخش کیفی، فیش­برداری از کتب مرتبط بود که پس از تجزیه و تحلیل مبانی نظری، مولفه­های استخراج شده به شکل تکالیف یادگیری در قالب طرح درس­های مهارت­های تولیدی کتاب زبان پایه دهم، در هشت جلسه آموزشی اجرا شدند. بخش کمی شبه­تجربی با استفاده از دو گروه آزمایش و گواه بود. ابزار گردآوری داده­ها در بخش کمی، آزمون­های زبان برای سنجش مهارت­ها بود و طرح درس­ها در دو گروه با استفاده از ربات همیار و بدون استفاده از آن با استفاده از ۲مرحله اجرای پیش­آزمون و پس­آزمون، آزموده شدند. در بخش آماری، اطلاعات با استفاده از آزمون tدو گروهی مستقل و مانکوا تحلیل شدند. یافتهها:یافته­های پژوهش در بخش کیفی منجر به استخراج مولفههای رویکرد ارتباطی در آموزش زبان انگلیسی شد و یافتههای بخش کمی حاکی از یکسان بودن میانگین نمرات مهارت­های گفتاری و نوشتاری دانش­آموزان پایه دهم دوره متوسطه در مرحله پیش­آزمون در بین دو گروه آزمایش و گواه و تفاوت میانگین این نمرات در مرحله پس آزمون بین دو گروه بود. نتیجهگیری: نتایج یافته­های بخش کیفی ارائه الگوی رویکرد ارتباطی در آموزش زبان انگلیسی با سه مولفه اصلی شامل مولفه های تعاملی، ابزاری و انسانی و هفت زیر مولفه شامل تقسیم کار و هدف برای مولفه تعاملی، اصول و واسطه های مصنوعی برای مولفه ابزاری و افراد و جامعه برای مولفه انسانی بود. نتایج یافته­ها در بخش کمی نشان داد که استفاده از ربات همیار معلم در آموزش باعث افزایش مهارت­های تولیدی زبان انگلیسی شامل مهارت­های گفتاری و نوشتاری میشود و کاربرد آن برای دست یافتن به رویکرد زبان خارجه در برنامه درسی ملی که رویکردی ارتباطی است؛ بسیار موثر خواهد بود.

ربات همیار معلم, رویکرد ارتباطی, مهارت های تولیدی زبان انگلیسی