آرزو علیپور - دانشجوی کارشناسی ارشد حشرهشناسی گیاهی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان، ایران
علی علیزاده - استادیار حشرهشناسی گیاهی، دانشگاه ولیعصر (عج) رفسنجان، ایران
پژمان خدایگان - دانشیار بیماریشناسی گیاهی، دانشگاه ولیعصر(عج) رفسنجان، ایران

مقدمه: آفتکشها، ابزار قدرتمندی هستند که برای تامین نیازهای غذایی جمعیت در حال رشد جهان، توسعه و کاربرد فراوانی یافتهاند. مصرف بیرویه، این مواد را به تهدیدی جدی برای محیطزیست تبدیل کرده است دیازینون یکی از آفتکشهای فسفره آلی است که برای کنترل طیف وسیعی از آفتها استفاده میشود. بررسیهای بسیاری درباره آثار سمیت این آفتکش در محیطزیست انجام شده است. استفاده از باکتریهای تجزیهکننده یکی از راهکارهای حذف آفتکشها از محیطهای مختلف است. مواد و روشها: برای غربالگری باکتریهای بومی تجزیهکننده این آفتکش از خاکهای مناطق مختلف صنعتی و کشاورزی نمونهبرداری و جداسازی باکتریها در محیط پایه معدنی انجام شد. پس از غنیسازی نمونهها در محیطکشت پایه معدنی، ۱۰ جدایه متفاوت از نظر شکل ظاهری با کشت روی محیطکشت جامد جداسازی، خالصسازی و در حد جنس شناسایی شدند. میزان غلظت آفتکش دیازینون در حضور این جدایهها در محیطکشت با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی زیاد تعیین شد. نتایج: در پژوهش حاضر، جدایههای S۱ و S۲ از بین ۱۰ جدایه تجزیهکننده دیازینون، ، غلظت آفتکش دیازینون را از غلظت اولیه ۵۰ میلیگرم بر لیتر طی ۱۵ روز پس از کشت بهترتیب به ۱۸/۳ و ۲۱/۵ میلیگرم بر لیتر رساندند؛ جدایههای یادشده نسبت به سایر جدایهها بیشترین توان کاهش غلظت را داشتند. با توجه به رشد باکتریها در محیطهایکشت فقیر استنباط میشود این جدایهها از آفتکش دیازینون بهعنوان منبع انرژی برای رشد خود استفاده میکنند. بر اساس نتایج تکثیر و تعیین توالی ۱۶SrDNA، جدایههای S۱ و S۲ بهترتیب بیشترین شباهت را به جنسهای Paenibacillus و Pseudomonas داشتند. بحث و نتیجهگیری: نتایج پژوهش حاضر نشان دادند باکتریهای تجزیهکننده آفتکش دیازینون در مناطق آلوده به این آفتکش و در فاضلابهای مناطق صنعتی وجود دارند. انتظار میرود با استفاده از این باکتریها و روشهای احیای زیستی، مشکلات زیستمحیطی ناشی از آثار این آفتکش کاهش یابند و پس از بررسی در سطح میدانی و تعیین فرمولاسیون، از این جدایهها برای پاکسازی زیستی استفاده شود.

باکتری, تجزیه زیستی, دیازینون, سودوموناس