احمدرضا پیرعلی زفره ئی - دانشجوی دکتری تولید وبهره برداری آبزیان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
امیدوار فرهادیان - دانشیار شیلات، دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران

مقدمه: ورود سموم کشاورزی به اکوسیستمهای آبی که ممکن است بهدلیل مصرف بیرویه آنها باشد، میتواند باعث آثار مخربی بر جمعیت گونههای آبزی شود. جلبکها به طیف وسیعی از آلودگی از قبیل علفکشها، فلزات وآفتکشهای ارگانوکلر و مواد آلی صنعتی حساسیت نشان میدهند؛ بنابراین استفاده از آنها برای بررسی این آلودگیها مرسوم است. این پژوهش با هدف بررسی آثار سموم کشاورزی در دو گروه حشرهکش (مالاتیون و دیازینون) وعلفکش (ماچتی و ساترن) در غلظتهای مختلف بر جمعیت جلبک سبز سندسموسکواردیکودا (Scenedesmus quadricauda) بههمراه تعیین غلظت موثر (EC۵۰۹۶ ساعته) برای هرکدام است. مواد و روشها: آزمایش در مدت ۹۶ ساعت با ۴ غلظت و ۳ تکرار برای هر سم بههمراه شاهد براساس روش استاندارد (O.E.C.D)،در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. تیمارها با محیط کشت BBMدر شرایط نوری ۱۲ ساعت تاریکی و۱۲ ساعت روشنایی و شدت نور ۶۰ میکرومول فوتون بر مترمربع بر ثانیه در دمای ۲±۲۱ درجه سانتیگراد قرار داده شد. نتایج: اختلاف معنیدار در رشد روزانه (۰۵/۰>p) بین برخی از غلظتهای مختلف در هریک از سموم موردمطالعه مشاهده شد. بهطوری که افزایش غلظت سموم باعث کاهش معنیداری در تراکم سلولی شد. بیشترین درصد تلفات در علفکشها مربوط به ساترن در غلظت ۸۱/۵۲ میکروگرم بر لیتر و ماچتی در غلظت ۳۶/۵۸ میکروگرم بر لیتر، در حشرهکشها مربوط به مالاتیون در غلظت ۷۳/۶۳ میکروگرم بر لیتر و دیازینون در غلظت ۰۸۷/۶ میکروگرم بر لیتر است. همچنین میزان EC۵۰ ۹۶ساعته بهترتیب برای دیازینون ۲۳۴/۱۷۴ میکروگرم بر لیتر، مالاتیون ۸۵۸/۹ میکروگرم بر لیتر، ماچتی ۹/۱ میکروگرم بر لیتر، ساترن ۰۲۹/۱ میکروگرم بر لیتر تعیین شد. بحث و نتیجهگیری: با توجه به نتایج این مطالعه از (Scenedesmus quadricauda)میتوانبهعنوان یک شاخص بیولوژیکی در منابع آبی استفاده کرد؛ درنتیجه نیاز به مطالعات دقیق وگستردهتری دارد.

حشرهکش, علفکش, EC۵۰, جلبک سبز, (Scenedesmus quadricauda)