مدلسازی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیها با رویکرد ترکیبی

دستیابی به یک مدل مطلوب نظام اقتصادی، همواره یکی از آرمانهای بشر بوده است. تجربیات دو سده گذشته نشان میدهد که نه کاپیتالیست بهعنوان نماد سرمایهداری و مالکیت خصوصی و نه سوسیالیسم که ریشه نابسامانیهای اجتماعی را مالکیت خصوصی میداند، هیچکدام در عرصه عدالت اجتماعی و اقتصادی ره به جایی نبردهاند. از این رو، زمینه شکلگیری و طرح اندیشههای اولیه تعاون بهعنوان راهی جهت برونرفت از نظام غیرعادلانه سرمایهداری فراهم شد. از آنجاییکه مفهوم نظام اقتصادی تعاونی دلالت بر کار اقتصادی گروهی و مشارکت جمعی دارد، بررسی عوامل دخیل در اقتصاد تعاونیها یک ضرورت است. هدف از این پژوهش، شناسایی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیها با دید کلنگر و طراحی مدل در خصوص روابط میان آنهاست. برای نیل به این مهم، پژوهش حاضر با تاکتیک آمیخته اکتشافی انجام شده است. در بخش کیفی، با روش مطالعه نظاممند فراترکیب، ۳۷ کد اولیه شناسایی شد. در مرحله کمی، با استفاده از تکنیک دلفی فازی  و تحلیلی مدلسازی ساختاری- تفسیری، شاخصهای شناسایی شده، فازیسازی شد و پس از تعیین روابط بین آنها بهصورت یکپارچه تحلیل شد. برای مدلسازی، از پرسشنامهای بهمنظور استفاده از دیدگاه ۱۵ تن از خبرگان حوزه اقتصاد تعاونیها با روش نمونهگیری هدفمند گلوله برفی، بهره بردیم. نتایج حاصل از این پژوهش، منجر به دستهبندی عوامل موثر بر اقتصاد تعاونیها و طراحی مدل بر این اساس در شش سطح شد. در نهایت، به تفسیر مدل و تجزیه و تحلیل سطوح مدل و ارتباطات میان ابعاد آن پرداخته شد و راهکارهایی جهت پایداری عوامل اثرگذار بر اقتصاد تعاونیها ارائه شد.