علی جعفری - M.A. Bagher ul-Olum University
حسن عبدی - Assistant Professor of Bagher ul-Olum University

چکیده  یکی از آسیبهای اندیشه دینی در جامعه اسلامی، طرح علوم انسانی مبتنی بر مبانی فلسفی غربی است. راه مقابله با این آسیب نیز فراهم کردن زمینههای لازم به منظور ارائه مبانی نظری علوم انسانی بر پایه فلسفه و حکمت اسلامی معاصر است. یکی از این موارد، طرح مسائل بنیادین اندیشه اسلامی و مقایسه تطبیقی آن با اندیشههای معاصر و تاثیرگذار در جوامع غربی است. بدین منظور در پژوهش حاضر تلاش میشود تا ضمن معرفی مبانی هستیشناختی رئالیسم انتقادی و حکمت صدرایی، مبانی هستیشناختی رئالیسم انتقادی بر اساس حکمت متعالیه و از نگاه نوصدراییان ارزیابی گردد و به این پرسش پاسخ داده شود که آیا رئالیسم انتقادی میتواند با تکیه بر مبانی هستیشناختی خود، تبیین صحیحی از واقعیت و هستی داشته باشد یا نه؟ در این پژوهش با گردآوری اطلاعات به روش کتابخانهای و با استفاده از شیوه تحقیق توصیفی-تحلیلی، نهایتا این نتیجه به دست آمده که رئالیسم انتقادی روی بسکار با طرح نظریه سطوح سهگانه واقعیت در کنار نظریه معرفتشناسیاش، همچنان از تبیین واقعیت بازمانده است؛ درحالی‎که صدرالمتالهین با طرح مبانی هستیشناسانه خویش و عینی دانستن حقیقت وجود، و با گذر از حس و عقل و بهکارگیری شهود، دستیابی به واقعیت و تبیین آن را آشکار میسازد.

Keywords: Ontology, Critical Realism, Sadra Realism, Bhaskar, new Sadras., کلیدواژگان: رئالیسم انتقادی, حکمت صدرایی, بسکار, نوصدراییان, هستی شناسی.