تبیین و بررسی مولفهی تمایلات در تفکر انتقادی از منظر فرهنگ قرآنی و روانشناسی
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه قرآن ، فرهنگ و تمدن، دوره: 1، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_QCC-1-2_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 456
نویسندگان
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی امام خمینی
چکیده
چکیده: عصر حاضر که عصرتغییرات سریع اجتماعی، فکری و فرهنگی است، انسانها را با چالشها و فشارهای متعددی روبرو نموده که مقابله موثر با آنها نیازمند کسب مهارتهای مختلف روانی و اجتماعی میباشد. بر اساس نظر سازمان بهداشت جهانی، یکی از مهمترین و اساسیترین این مهارتها، مهارت تفکرنقادانه است. بر اساس بررسیهای انجام شده، از منظر انجمن فلاسفه آمریکا، تفکرنقادانه از دو مولفه اصلی تمایلات (گرایشها) و مهارتهای شناختی تشکیل یافته که هریک از این دو مولفه نیز خود دارای اجزا مختلفی میباشند. در این مقاله ابتدا تفکرنقادانه و مولفههای آن تعریف و اجزا تشکیلدهنده مولفهی تمایلات و یا به عبارت دیگر ویژگیهای متفکرین نقاد، تبیین و سپس تعدادی از ویژگیهایی که برای این افراد در قرآن آمده، مطرح شده است. تحقیق حاضر، با روش تحلیل محتوای کیفی و با استقرا تام آیات قرآن صورت گرفته است. در یافتههای این پژوهش مشاهده میشود که برخی ویژگیها از قبیل علاقه و اشتیاق برای دستیابی به حقیقت، تلاش و خستگیناپذیری، ثبات شخصیت، شجاعت واستقلال در تفکر، داشتن روحیهی حق پذیری، ترجیح سخن یا عقیده یا تفکر درست بر همه چیز، انعطافپذیری و بیتعصبی، وحدت و هماهنگی شخصیت، ژرفاندیشی مداوم و توجه دقیق به نشانهها، هدفمندبودن و پرهیز از مسائل نامربوط و توسم (نکته سنجی و زیرکی) از ویژگیهای مشترک بین روانشناسی و قرآن و ویژگیهایی چون ایمان وتقوا ، شرح صدر، خشیت الهی و ایستادگی، استقامت و ثبات در عقیده از ویژگیهای مختص به قرآن است. در بررسی تطبیقی به عمل آمده پیرامون مفاهیم این موضوع در قرآن و روانشناسی مشخص شد تفاوت اصلی این دو در خدا محوری و انسان محوری آنها میباشد که هرچند مفاهیم مطرح شده در روانشناسی کابردی تر و با جزئیات بیشتر است، اما برای آنکه این مفاهیم غنای بیشتری یابند، میبایست آنها از حالت انسان محورانه خارج نموده و بر اساس مبانی خدا محورانه اعتلا داد و بر این اساس، از چنین آموزههایی بهره جست.کلیدواژه ها
واژهگان کلیدی: قرآن, تفکرانتقادی(نقادانه), روانشناسی, ویژگیهای متفکرنقاد, مولفه تمایلاتاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.