آرمان فروهی - دکتری تاریخ اسلام

چکیده: مهاجرت از ابتدای بشر تاکنون در میان اقوام مختلف به عنوان راهی برای عبور از مصائب و مشکلات در نظر گرفته شده و از جمله مهمترین راهکارهای جوامع بشری برای ارتقا وضعیت زندگانی خود بوده است. قرآن کریم نیز در ضمن آیات فراوانی به هجرت انبیا الهی و پیروان آنها اشاره کرده است. در این پژوهش که با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای صورت گرفته است به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که هجرت در دوران رسالت انبیا الهی از چه جایگاهی برخوردار بوده و از منظر قرآن کریم میان هجرت انبیا الهی و تمدنسازی چه نسبتی برقرار است؟ با بررسی آیات متعدد قرآن کریم به این نتیجه میرسیم که در قرآن ضمن بیان دستهبندی هجرت به هجرت درونی و هجرت بیرونی، اهداف متعددی همچون رضا و خشنودی خداوند، حفظ ایمان و توحید، دستیابی به امنیت و آمرزش گناهان و در نهایت ایجاد تمدن الهی برای این امر مهم شمرده شده است. همچنین هجرت حضرت ابراهیم?، حضرت موسی? و قوم بنی اسرائیل، اصحاب کهف و حضرت محمد] و پیروان ایشان هجرتهایی با نیل به رستگاری و قرب الهی بوده، که منشا تحول اجتماعی-تمدنی برای دینداران آن ادیان را فراهم کرده است.  

واژههای کلیدی: قرآن کریم, هجرت, انبیا الهی, تمدنسازی