فاطمه ربیع پور - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد تبریز

نوجوانی به عنوان یک دوره خطر اصلی برای بروز اضطراب و اختلالات افسردگی شناخته می شود. با توجه به تاثیرات منفی درازمدت اختلالات روانی درمان نشده با شروع در نوجوانی، دسترسی به مداخلات زودرس برای افراد و خانواده ها و جوامع، مهم شناخته می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی مقایسه اثربخشی درمان شناختی_ رفتاری و فراشناخت درمانی در کاهش علایم افسردگی و اضطراب نوجوانان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون _ پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم ۱۸-۱۵ سال دبیرستان های رشت در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۱۳۹۹ بودند. نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انجام گرفت که در مجموع ۳۰ نفر از افرادی که نمرات بالایی را در پرسشنامه ها کسب کردند و به تایید روانشناس بالینی (براساس ملاکهای تشخیصی (DSM۵ نیز رسیده بودند، با روش نمونه گیری تصادفی به سه گروه (گروه آزمایش اول ۱۰نفره درمان شناختی_ رفتاری)، (گروه آزمایش دوم ۱۰ نفره با فراشناخت درمانی) و همچنین ۱۰ نفر دیگر در گروه کنترل قرارگرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه افسردگی بک و پرسشنامه اضطراب اسپیلبرگر بودند. گروه اول آزمایش طی ۱۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای درمان شناختی_ رفتاری ارائه شد و گروه دوم آزمایش، ۱۱ جلسه ۶۰ دقیقه ای برنامه درمان فراشناختی را دریافت کردند، گروه کنترل هیچگونه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ و هرمتغیر وابسته به طور جداگانه توسط Tمستقل تحلیل شدند. نتایج نشان داد درمان شناختی رفتاری و فراشناخت درمانی منجر به کاهش علایم افسردگی و اضطراب در آزمودنی های گروه آزمایش در مرحله پس آزمون شده است. همچنین نتایج آزمون نشان داد که اثربخشی هر دو درمان به یک میزان میباشد. در نتیجه می توان از درمان شناختی رفتاری و فراشناخت درمانی به عنوان مداخله های مفید بر کاهش علایم افسردگی و اضطراب نوجوانان سود جست.

درمان شناختی رفتاری، فراشناخت درمانی، افسردگی، اضطراب، نوجوانان.