نقدی پسااثباتگرا به نظریات توسعهی سیاسی و کاربرد آن در مورد ایران: اتخاذ یک رویکرد پیکربندیشده
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره: 16، شماره: 60
- کد COI اختصاصی: JR_JCSC-16-60_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 389
نویسندگان
دانشگاه علامه طباطبائی
دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
در مورد کشورهای «جهان سوم»، «جنوب»، «در حال توسعه» و «عقبمانده» بهطور معمول گفته میشود که اینها هرکدام ۵۰، ۱۰۰ یا ۲۰۰ سال (کمتر یا بیشتر) از کشورهای «توسعهیافته» عقبترند و از این جهت گذشتهی اینها، چراغ راه آیندهی آنهاست. نظریات توسعهی سیاسی و بحثهای مرتبط با آن، یعنی دموکراتیزاسیون، گذار به دموکراسی و تحکیم دموکراسی، از دههی ۵۰ میلادی به بعد در چنین فضایی متولد شدند، ولی، بهدلیل محدودیتهای فراوان «ایدئولوژیک»شان، از دههی ۸۰ میلادی به بعد، بهمرور، افول کردند. پارادایم اثباتگرایی و مکتب نوسازی که هردو برآمده از فلسفهی روشنگری بودند نقشی اساسی در تکوین و رشد آن نظریات داشتند، اما، با وجود محدودیتها و نقدهای اساسیای که به آن پارادایم و آن مکتب صورت گرفت، جریانهای اصلی نظریات توسعهی سیاسی نیز افول کردند و رویکردهای بدیل جایگزین آنها شدند. در همین رابطه، مکتب تاریخی احیا شد، سیاست تطبیقی رشد کرد و جامعهشناسی تطبیقیـتاریخی، بهعنوان نمونه، به یکی از مهمترین چارچوبهای منتقد پارادایم اثباتگرایی و مکتب نوسازی، مورد استفاده قرار گرفت. در این مقاله، ضمن بررسی فراز و فرودهای نظریات توسعهی سیاسی، به این جریان بدیل و چگونگی امکان کاربرد آن در مورد ایران اشاره خواهیم کرد. بدین منظور، با استفاده از معرفتشناسی و هستیشناسی «پیکربندیشده» مندرج در این نوع جامعهشناسی، تلاش خواهیم کرد ضمن نقد آن پارادایم و آن مکتب «ایدئولوژیک»، با توجه به ظرفیتهای «بومی» موجود در نظریات مرتبط با موضوعات ایران، مختصات مفهومی این رویکرد بدیل را در «تببین» موضوع «توسعهی سیاسی» و «دموکراتیزاسیون» روشن کنیم.کلیدواژه ها
توسعهی سیاسی, دموکراتیزاسیون, پسااثباتگرایی, جامعهشناسی تطبیقیـتاریخی, رویکرد پیکربندیشدهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.