مرضیه احمدی - دانشآموخته دکتری اقتصاد، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
علی فلاحتی - دانشیار اقتصاد دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
سهراب دل انگیزان - دانشیار اقتصاد دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

با توجه به ارتباط دوسویه تمرکززدایی مالی و توسعه منطقهای در کشورها، این مطالعه جداگانه به بررسی ارتباط متقابل توسعه منطقهایو تمرکززدایی مالی (مخارج و درآمدی) در استانهای کشور پرداخته و سپس دو شاخص تمرکززدایی مالی مخارج و تمرکززدایی مالی درآمدی را با یکدیگر مقایسه کرده است. در ابتدا، شاخص ترکیبی توسعه CIRD بر اساس ۵ بعد (اقتصاد کلان، علم و نوآوری، پایداری زیستمحیطی، سرمایه انسانی و خدمات عمومی) و با استفاده از روش تحلیل مولفه اصلی دومرحلهای (PCA) برآورد شده است. در بخش دوم، با استفاده از معادلات همزمان و روش حداقل مربعات دومرحلهای با جز خطا (EC۲SLS) به بررسی اثرات متقابل تمرکززدایی مالی و توسعه منطقهای پرداخته و بهترین شیوه تمرکززدایی مالی در کشور بهعنوان یکی از اهداف اصلی این تحقیق معرفی شده است. نتایج تحقیق حاصل از مراحل یادشده، نشان میدهد که استان تهران در بالاترین سطح توسعه و استان سیستان و بلوچستان در پایینترین سطح توسعه قرار دارند و این دو استان عملا بازگوکننده نابرابری گسترده در سطح استانهای کشور میباشند و بیشترین نابرابری منطقهای مربوط به ابعاد علم و نوآوری و سرمایه انسانی است که از عوامل اصلی تعیینکنندهی نابرابری منطقهای میباشند. در بخش بعدی نشان داده میشود که تمرکززدایی مالی مخارج نسبت به تمرکززدایی مالی درآمدی تاثیر قابلتوجهی بر افزایش توسعه استانی دارد. طبقهبندی JEL: C۱۴، C۶۳، O۱۰، N۹۰، R۱۱

توسعه منطقهای, شاخص CIRD, تمرکززدایی مالی و روش EC۲SLS