اصل قاعده زرین در علم اخلاق افریقایی و امر مطلق کانت: مطالعه تطبیقی بنیاد اخلاق

سال انتشار: 1387
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 159

فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_WPH-4-14_003

تاریخ نمایه سازی: 13 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

تحقیق حاضر با بررسی بنیان علم اخلاق و اخلاقیات در دو نظام مختلف، سعی در بررسی و نشان دادن شباهتها و تفاوتهای بنیادین میان مفاهیم اخلاقی در تفکر افریقایی و غربی دارد، و بدین منظور از اصل قاعده زرین در علم اخلاق افریقایی و امر مطلق کانت در اخلاق غربی به مثابه ابزارهایی برای تحلیلی تطبیقی استفاده میکند. اخلاق بومی افریقایی حول «اصل قاعده زرین» به مثابه واپسین قانون اخلاقی در گردش است. این قاعده کلی میگوید: «با دیگران چنان رفتار کن که بخواهی با تو همان رفتار را داشته باشند». این قاعده در توافق با اصل اخلاقی کانت و قابل قیاس با آن است و قویترین تاکید خود را در امر مطلق وی مییابد، همراه با این حکم اخلاقی که به ما میگوید: «فقط مطابق دستوری عمل کن که بتوانی اراده کنی آن دستور به قانونی کلی بدل شود». امر مطلق برای کانت تبدیل به قاعدهای عقلانی و کلی میشود که، بنا به گفته او، نامشروط است و میباید برای همگان لازمالاجرا باشد. بحث ما اینجاست که این ایده کانت قابل مقایسه با «اصل قاعده زرین» است. هر دوی اینها مبتنی بر توجیه عقلی و اجتماعی است. اما محدودیت تفکر کانت در این باره، که امیدوارم بتوانم به آن اشاره کنم، در این نظریه است که قصدها و نیتهای اخلاقی میتوانند کاملا بر زمینهای عقلانی استوار باشند. اما استدلال من این است که مصالح بشری یا سعادت اجتماعی است که میتواند بنیانی برای اخلاق باشد. امتناع از دیدن افق گستردهتر اخلاق، دقیقا همان محدودیت اصل اخلاقی کانت است که آن را به مثابه بنیانی برای اخلاق بهکلی نابسنده میسازد. اخلاق افریقایی، که بیشتر بشردوستانه است، اخلاقیات را بهتر توصیف میکند و بیشتر به کار آن میآید. تفاوت عمده بین این دو نظام اخلاقی در این واقعیت نهفته است که «قاعده زرین» از خود فرد شروع و نتایج و عواقب کار را پیش از دیگران بر خود فرد ملاحظه میکند، اما قانون کلی تاثیر نتایج را پیش از فرد بر دیگران در نظر میگیرد.

نویسندگان

گادوین آزنابور

دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی