اکرم سنگل - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی میکروبی، دانشگاه اصفهان، ایران
ماندانا بهبهانی - دانشیار بیوتکنولوژی میکروبی، دانشگاه اصفهان، ایران

مقدمه: آنزیم پکتیناز یکی از مهم‏ترین آنزیم‏های صنعتی جهان محسوب می‏شود که از طیف وسیعی از میکروارگانیسم‏ها مانند باکتری‏ها و قارچ‏های رشته‏ای جداسازی می‏شود. این آنزیم استفاده‏های زیادی در صنایع آبمیوه‏سازی، نساجی و غیره دارد. در این پژوهش، جداسازی و بهینه‏سازی قارچ‏های تولید کننده آنزیم پکتیناز از میوه‏های پوسیده سیب و پرتقال بررسی شد. مواد و روش ‏‏ها: جداسازی قارچ‏های تولید کننده آنزیم پکتیناز با استفاده از محیط کشت پکتین‏دار و با رنگ آمیزی لگول انجام شد. ۳ گونه از بهترین سویه‏ها توسط روش مولکولی توالی ITS۱,۴ شناسایی شد و بهینه‏سازی تولید آنزیم از این قارچ توسط طرح فاکتوریل در حضور ۵ متغیر با ۳ سطح در نظر گرفته شد. این ۵ متغیر شامل منابع کربنی (آب پنیر، گلوکز و استویا) به همراه سولفات آمونیوم، سولفات منگنز، دما و اسیدیته) در ۳ آزمایش جداگانه انجام شد. اندازه‏گیری غلظت آنزیم پکتیناز با روش کلوریمتریک (میلر) انجام شد. نتایج: نتایج نشان داد که شرایط بهینه تولید آنزیم توسط ۳ سویه برتر به نام آسپرژیلوس نایجر، پنی‏سیلیوم کریزوژنوم و ریزوپوس اوریزه در دمای ۳۲ درجه، اسیدیته ۶، غلظت ۳ گرم بر لیتر سولفات منگنز، ۷۵/ ۲ گرم بر لیتر از سولفات آمونیوم و غلظت ۱۰ گرم بر لیتر منابع کربن آب پنیر، استویا و گلوکز است‏. بالاترین میزان تولید آنزیم در شرایط یاد شده در حضور گلوکز با میزان ۳۲۸/۱میلی‏گرم بر میلی‏لیتر برای آسپرژیلوس نایجر و ۲۸۴/۱ و ۰۳۹/۱ میلی‏گرم بر میلی‏لیتر در حضور آب پنیر برای ریزوپوس اوریزه و پنی‏سیلیوم کریزوژنوم مشاهده شد. وزن مولکولی این آنزیم مطابق روش SDS-Page ۴۰ و ۳۷ کیلودالتون به‏دست آمد. بحث و نتیجه‏ گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ۳ سویه قادر به تولید آنزیم در حضور منابع مختلف کربن و دامنه وسیعی از اسیدیته و دماست. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد که این سویه‏ ها کاندید مناسبی برای کاربرد در صنعت می‏ باشند‏.

آنزیم پکتیناز, آسپرژیلوس نایجر, پنی ‏سیلیوم کریزوژنوم, ریزوپوس اوریزه, بهینه‏ سازی, روش طراحی فاکتوریل