محمد جلینی - دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی
ساناز صحرائی سعدآبادی - کارشناس ارشد آبخیزداری

با توجه به مشکل کمبود آب در کشور، تامین آب از اهمیت فراوانی برخوردار است. در چنین شرایطی استفاده مجدد از فاضلاب تصفیه شده (پساب) می تواند به عنوان یکای از راه های غلبه بر مشکل کم آبی تلقی شود. از این رو استفاده از منابع آبی غیرمتعارف (از جمله پساب تصفیه خانه ها) در کشور ما روز به روز از اهمیت بیشتری برخوردار می شود. کاربرد اینگونه آب ها می تواند در تامین آب فضای سبز شهرها، کشت محصولاتی که به صورت خام مصرف نمی شوند و تغذیه مصنوعی دشت هایی که سطح آب زیرزمینی در آن ها بشدت کاهش یافته است، سیاستی راهبردی به منظور کاهش فشار بر منابع آب متعارف باشد. کاربرد پساب به عنوان یک منبع دائمی آب در کشاورزی علاوه بر تامین بخشی از نیازهای آبی این بخش، باعث صرفه جویی و دوام منابع آبی موجود نیز می گردد. علاوه بر این وجود عناصر غذایی گیاهی در پساب تصفیه خانه ها، مصرف کودهای شیمیایی و بالطبع اثرات زیست محیطی استفاده از آن ها را کاهش می دهد. در این پژوهش با در نظر گرفتن جمعیت حاضر و پیش بینی روند رو به رشد آن تا سال ۱۴۱۰ در شهر مشهد، توانستیم نیاز آبی شهر را برآورد کنیم. با احتساب مقدار مصرف، مقدار فاضلابی که وارد تصفیه خانه های شهر می شود و به شکل پساب از آن خارج می گردد، تخمین زده شد. همچنین حجم پساب جهت ذخیره و تخصیص آن با مقاصد مختلف برآورد گردید. با توجه به اطلاعات و بررسی های انجام شده، این نتیجه حاصل شد که، افزایش سهم آب بخش شرب و بهداشت به ناچار کاهش سهم آب بخش کشاورزی را در پی خواهد داشت. پساب می تواند بخشی از این کاهش سهم بخش کشاورزی را جبران نماید.

پساب، مدیریت آب، استفاده مجدد از آب، تغذیه آبخوان