فروغ السادات احمدپناهی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنا ن

سابقه و هدف:از نظر تاریخی ظهور نحله های تصوف در اواسط قرن دوم در مکتب اهل بیت به دست امامان شیعه بوده است.در میان یاران امامان، تا اواسط قرن دوم پیش از زمان امام جعفر صادق (ع) کسانی مانند سلمان فارسی، اویس قرنی، کمیل و میثم تمار یافت میشدند که عامه ی عرفا و صوفیه آنان را به منزله ی طبقه ای از عرفا گرامی می داشتند. در اواخر قرن دوم افرادی مانند بایزید بسطامی و جنید بغدادی به سیر و سلوک عرفانی پرداختند و تصوف روز به روز توسعه یافت و در قرن هفتم و هشتم به اوج خود رسید. امام محمد غزالی شافعی پس از سرآمد شدن در شریعت به تصوف گرایید و تنها راه رسیدن به معرفت را تصوف دانست.مواد و روش ها:مقاله بر اساس یک مطالعه ی مروری و با استفاده از منابع کتابخانه ای و جستجو در اینترنت و تفسیر قرآن کریم و مقالات علمی و مذهبی تدوین شده است.یافته ها:برخی از مذاهب تسنن همچون حنفی و شافعی بیشتر به تصوف و عرفان گراییدند.ابتدا باورهای صوفیه در حنفیان نفوذ کرد حتی برخی از بزرگان ابوحنیفه را در شمار نخستین صوفیان نام بردند؛ اما گرایش علمای شافعی از سده ی پنجم به تصوف آغاز و در بسط و گسترش این گرایش شافعیان تاثیرگذار بودند؛ چنان که ابونصر سراج که شافعی مذهب بود کوشید تصوف را با شریعت آشتی دهد.نتیجه:وجود شخص امام شافعی و اشعار بی بدیل وی خصوصا درباره ی امام علی (ع) و الهام گرفتن سایر علمای این مذهب از امام خویش گویای ارادت او نسبت به ائمه اطهار می باشد. امام شافعی تصوف اصیل را بر پایه ی شریعت استوار می داند و می گوید فقط بر آن پایه است که میتوان طریقت را پیمود و به حقیقتی دست یافت که هم اصل شریعت و هم اصل طریقت است.

عرفان، تصوف، شافعی