اهمیت نظارت بر بهره برداری از سامانه های آبیاری قطره ای (مطالعه موردی: شهرستان فاریاب – جیرفت)

عملیات طراحی و اجرای سامانههای آبیاری معمولا توسط افراد با تجربه و با صرف وقت، دقت و انرژی زیاد صورت میگیرد. اما متاسفانه بهرهبرداری و استفاده مداوم از این سامانهها توسط کشاورزانی صورت میگیرد که اطلاعات اندکی در زمینه بهرهبرداری و نگهداری از سامانههای آبیاری دارند و مدیریت کارآمد آبیاری که بخش مهم بهرهبرداری از این سامانهها است به درستی انجام نمیشود. این پژوهش در طول سال زراعی۹۷-۱۳۹۶، شهرستان فاریاب واقع در استان کرمان و در مزارع مجهز به سامانههای آبیاری قطرهای انجام شد. در این راستا محصولات زراعی غالب در شهرستان شامل ذرت، گندم، کلزا و هندوانه مورد بررسی قرار گرفتند. جهت انجام این تحقیق دو روش مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت: ۱- پروژههایی که تاکنون بدون انجام نظارت بر مدیریت بهرهبرداری از سامانههای آبیاری قطرهای بودند. ۲- پروژههایی که جهت انجام نظارت بر مدیریت بهرهبرداری از سامانههای آبیاری قطرهای از سوی جهاد کشاورزی معرفی شدند. این پروژهها به مدت یکسال زراعی و با توجه به ضوابط شرح خدمات نظارت بر بهرهبرداری از سامانههای آبیاری قطرهای، در خصوص بهرهبرداری و نگهداری صحیح از قسمتهای مختلف سامانه آبیاری، مدیریت صحیح آبیاری و همچنین آشنایی بهرهبرداران با لوازم و اتصالات و ضمانتنامه آنها، آموزشهای لازم به بهرهبرداران هر پروژه داده شد. در نهایت با تعیین حجم آب آبیاری، میزان عملکرد محصول و هزینههای انجام شده، هر کدام از محصولات در واحد هکتار بررسی و ارزیابی شدند. نتایج مطالعه نشان داد که با انجام نظارت بر بهرهبرداری از سامانههای آبیاری علاوه بر صرفهجویی قابل ملاحظه در مصرف آب و افزایش عملکرد محصول، موجب افزایش بهرهوری فیزیکی و اقتصادی مصرف آب نیز میگردد.

کلیدواژه ها:

حجم آب مصرفی ، بهره وری مصرف آب ، بهرهوری اقتصادی ، محصولات زراعی