فاطمه ولی نژاد - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
خلیل قربانی - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان.
مهدی ذاکری نیا - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی ومنابع طبیعی گرگان
امیراحمد دهقانی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
بهنام آبابایی - دکتری آبیاری و زهکشی

رطوبت خاک متغیر کلیدی برای درک فرآیندهای هیدرولوژیکی و شار انرژی در سطح زمین می­باشد. بنابراین پیش­بینی دقیق آن در طرح­های آبیاری، مدیریت زراعی، پیش­بینی خشکسالی و سیل، مدیریت کیفیت آب و پیش­بینی هوا و تغییر اقلیم اهمیت بالایی دارد. اما علیرغم اهمیت زیاد آن، اندازهگیری صحرایی با توجه به تغییرات زیاد زمانی- مکانی خصوصیات خاک و همچنین هزینههای بالای آن منطقی نیست. بر این اساس استفاده از مدلهای فیزیکی به عنوان راهکاری برای رفع این مشکل مدنظر پژوهشگران قرار گرفت. در مطالعه حاضر، مدل مفهومی و نیمه توزیعی SWAT برای برآورد رطوبت خاک حوضه آبریز نومل مورد بررسی قرار گرفت. الگوریتم SUFI۲، در بسته نرمافزاری SWAT-CUP برای واسنجی براساس رطوبت اندازه­گیری شده و تحلیل عدم قطعیت مدل SWAT در سطح حوضه استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار r-factor در اکثر زیرحوضه­ها کمتر از ۱ و در کل حوضه ۰۱/۱ و مقدارp-factor  در زیرحوضه­ها بین ۵۰-۹۹ درصد و در کل حوضه ۹۰ درصد بودند. این مقادیر بیانگر واسنجی خوب رطوبت در حوضه و عدم قطعیت کم پیش­بینی­ها است. ضریب ۲bR بعد از واسنجی ۵۸ درصد بوده است که نشان­دهنده دقت قابل قبول واسنجی مدل در حوضه  است. براساس این نتایج می­توان از مدل SWAT به عنوان ابزاری برای تخمین رطوبت خاک هم از نظر توزیع مکانی (در مقیاس زیرحوضه) و هم از نظر توزیع زمانی (در مقیاس روزانه) به همراه باند تخمین عدم قطعیت ۹۵ درصد در مطالعات مربوط به آب و کشاورزی استفاده نمود.

برآورد رطوبت, مدل SWAT, حوزه آبریز نومل, تحلیل عدم قطعیت