سهیلا صادقی فسایی - دانشیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
مریم ایثاری - کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه تهران

این پژوهش با هدف سنخ ­شناسی انواع طلاق و زمینه ­های آن انجام شده است. برایناساس با اتخاذ رویکرد کیفی و تکنیک مصاحبه عمیق نیمه ­ساختاریافته به بررسی درک و تصور سوژه­ های مطلقه از زمینه ­های طلاق خود و نحوه تفسیر آنان از این واقعه پرداختیم. نتایج مصاحبه ­های کیفی با ۳۶ مرد و زن مطلقه تهرانی درمجموع شش تیپ گوناگون طلاق را شناسایی کرد که هریک زمینه­ ها و ویژگی­ های خاص خود را دارد. براینمبنا تیپهای طلاق عقلانیـ فاعلانه، عقلانیـ توافقی، عقلانیـ منفعلانه، عقلانیـ جاهطلبانه، طلاق اجباری و طلاق شتابزده بهدست آمد. این سنخ­ شناسی از گونههای مختلف طلاق براساس میزان "عاملیت" افراد در عملیشدن کنش طلاق دستهبندی شدهاند که این عاملیت خود از دو عامل میزان "عقلانیت" و میزان "تمایلات عاطفی" افراد درمقابل رخداد طلاق متاثر است. علاوه براین، تفاسیر افراد از "علل طلاق" و نیز برخی متغیرهای زمینه  ­ای خرد و کلان نقش مهمی در شکل­ گیری سنخ­های گوناگون طلاق دارند. یافته ­ها همچنین حاکی از آن است که نحوه مواجهه کنشگران با طلاق و زندگی پس از آن و نیز کیفیت کنونی زندگی آنان تحت تاثیر تیپ­ های گوناگون طلاق است. ازاینرو، پژوهش حاضر لزوم پیشگیری از طلاق های شتاب­زده و جاه طلبانه و لزوم توانمندسازی سوژه­ های درگیر با طلاق اجباری را در برنامه ­های مداخلاتی یادآور می ­شود.

طلاق, عقلانیت, عاملیت, روش کیفی, سنخ­شناسی.