اصغر عزیزیان - دانشجوی دکتری سازه های آبی، دانشگاه تهران
علیرضا شکوهی - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین

 مدلهای رقومی ارتفاعی (DEMs) به علت فراهم آوردن بستر لازم برای استخراج بسیاری از پارامترهای ژئومورفولوژیکی حوضه مانند شبکه آبراههها، مساحت زیرحوضهها، شیب زیرحوضهها و آبراههها از اهمیت بسیار زیادی در مدلسازی بارش- رواناب برخوردار میباشند. یکی از مهمترین مسائلی که بر نتایج حاصل از مدل رقومی ارتفاعی تاثیرگذار است، توان تفکیک آن (ابعاد سلول شبکه) و آستانه شکلگیری آبراههها است. در این تحقیق به بررسی اثر توان تفکیک مدلهای رقومی ارتفاعی و همچنین آستانه های مختلف بر پارامترهای ژئومورفولوژیکی حوضه و نیز عملکرد یک مدل هیدروگراف واحد لحظهای ژئومورفولوژیکی مبتنی بر موج سینماتیک موسوم به KW-GIUH در حوضه آبریز کسیلیان پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که با کاهش توان تفکیک مدلهای رقومی ارتفاعی (افزایش ابعاد سلولی)، شیب متوسط زیرحوضهها و تعداد آبراههها (خصوصا  رتبه ۱ و ۲) کاهش و مساحت زیرحوضههای منتهی به هر آبراهه و نیز طول جریان دامنهای افزایش مییابد. بررسی نتایج مدل بارش رواناب  نشان میدهد که با کاهش توان تفکیک مدلهای رقومی ارتفاعی در یک آستانه ثابت، میزان دبی اوج و زمان پایه هیدروگراف تا ابعاد سلولی ۱۰۰ متر روند کاهشی را تجربه نموده و پس از آن با یک جهش روبرو شده و مجددا با افزایش ابعاد سلولی، روند کاهشی را ادامه میدهد. مطابق نتایج بدست آمده در آستانههای بالاتر از ۲% ، اختلاف دبی اوج هیدروگراف در DEMهای با ابعاد سلولی مختلف معنیدارتر بوده و همچنین در یک آستانه ثابت، زمان رسیدن به اوج هیدروگراف سیل مستقل از توان تفکیک DEM میباشد.  

مدلهای رقومی ارتفاعی (DEMs), مدل ژئومورفولوژیکی KW-GIUH, توان تفکیک, آستانه شکل گیری آبراههها