مریم برومند سویری - دانشجوی دکتری زراعت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
مصطفی حیدری - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
احمد غلامی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
هادی قربانی - دانشیار گروه آب و خاک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

به­منظور بررسی تاثیر محلول­پاشی نانواکسید آهن و کود­های زیستی بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات فیزیولوژیکی سیاهدانه(Nigella sativa L.) ، آزمایشی به­صورت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال ۱۳۹۶ در مزرعه دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. تیمار­های آزمایش شامل سه سطح محلول­پاشی نانواکسید آهن (شاهد، ۵/۱ و سه گرم در لیتر آب) به عنوان فاکتور اول و پنج سطح کود زیستی (قارچ­های میکوریزی Glomus mosseaeو Glomus intraradices و دو نوع باکتری محرک رشد شامل ازتوباکتر و آزوسپریلیوم به همراه تیمار شاهد) بهعنوان فاکتور دوم بودند. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه از تلقیح با قارچ میکوریزGlomus intraradices  بهدست آمد. اثر متقابل محلولپاشی نانواکسید آهن و کود­های زیستی، تاثیر معنی­داری بر میزان فعالیت آنزیم­های آنتیاکسیدانی کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنول­اکسیداز و همچنین مقادیر کلروفیل کل، a و b داشت. بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنول­اکسیداز در تیمار سه گرم نانواکسید آهن در یک لیتر آب و عدم مصرف کود زیستی بهدست آمد. بیشترین مقدار کلروفیل a از تیمار سه گرم در یک لیتر آب به همراه قارچ میکوریزی Glomus intraradices و کلروفیل b از مصرف همزمان دو غلظت مصرفی نانواکسید آهن به همراه دو گونه قارچ میکوریزی بهدست آمد.بهنظر میرسد که در بین تیمار­های مورد بررسی، تلقیح گیاه با قارچ میکوریز Glomus intraradicesبیشترین تاثیر را بر عملکرد دانه گیاه سیاهدانه داشت و محلول­پاشی سه گرم نانواکسید آهن در لیتر، در افزایش رنگدانه­های فتوسنتزی و فعالیت آنزیم­های آنتیاکسیدان بسیار موثر واقع شد.  

ترکیبات بیوشیمیایی, سیاهدانه, رنگیزه­های فتوسنتزی, کودهای بیولوژیکی, نانواکسید آهن