سید سراج الدین صالحی - هیات علمی گروه معارف دانشگاه ازاد واحد پزشکی

شکل حکومت دینی بهعنوان یکی از مسائل پرچالش در حوزه اندیشه سیاسی اسلام همواره مورد اختلاف نظر واقع شده است، دانشورانی که دخالت دین در سیاست را پذیرفته و حتی معتقدند دین در مبانی و اصول حکومت توصیههایی را بیان داشته در مورد شکل حکومت با یکدیگر همفکر و همنظر نیستند گروهی از ایشان معتقدند شکل حکومت نیز همانند دیگر عناصر سیاست منصوص بوده و توسط خدای متعال بهگونهای ثابت و لایتغیر مشخص شده است برخلاف گروه دوم که معتقدند خدای متعال در مورد شکل حکومت اظهار نظری نداشته و در اینباره سکوت کرده است، بهرحال هر دو گروه برای اثبات مدعی خود به ادلهای استناد کردهاند ازجمله یکی از این ادله چگونگی یادکرد قرآنکریم از حکومت انبیا گذشته است که به موجب آن مشخص میشود خدای متعال ساختار هرمی قدرت را برای حکومت دینی ثابت کرده و یا اینکه چنین نکرده و قائل به شکل خاصی برای حکومت نیست، این نوشته با تحلیل همین دلیل و با روش تفسیری [اجتهادی] و استمداد از روایات و نقلهای تاریخی به داوری بین این دو دیدگاه پرداخته و به این نتیجه فائق آمده است که هیچگونه شاهدی مبنی بر ثبات شکل حکومت و ساختار ثابت هرمی آن در داستان انبیا در قرآنکریم وجود ندارد، و برای اثبات این مدعا قابل استفاده نیست.

شکل حکومت, انبیا, قرآن, ثابت, متغیر