بررسی کارکردهای هنری قافیه در شعر دفاع مقدس (مجموعه های همصدا با حلق اسماعیل، ریشه در ابر و تولد در میدان)

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 298

فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LIAR-9-4_006

تاریخ نمایه سازی: 7 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

یکی از ارکان مهم شعر که از دیرباز توجه شعرشناسان را جلب کرده قافیه است؛ به گونه­ای که در برخی کتابهای عروض و قافیه، شعر با وجود قافیه از سایر قالب­های کلامی متمایز می­شود. قافیه قابلیت­های زیباشناسانه بسیاری دارد و به شاعران در بیان مفهوم و معنی و ایجاد موسیقی کلام کمک فراوانی می­کند. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، کارکرد قافیه در مهم­ترین دفتر شعر سیدحسن حسینی، حسین اسرافیلی و محمدرضا عبدالملکیان بررسی و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که شاعران با تمهیدات مختلف از قابلیت­های قافیه بهره برده­اند. پژوهش در سه دفتر مشهور و آغازین شعر دفاع مقدس «همصدا با حلق اسماعیل»، «ریشه در ابر» و «تولد در میدان»، نشاندهنده آشنایی کم و بیش شاعران با ویژگی­ها و انواع امکانات قافیهآرایی برای ایجاد موسیقی، القای معانی، هماهنگی در شعر و مقاصد دیگر است.

کلیدواژه ها:

قافیه ، موسیقی شعر ، کارکردهای هنری قافیه ، همصدا با حلق اسماعیل ، ریشه در ابر و تولد در میدان

نویسندگان

یوسف کرمی چمه

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

سیدمرتضی هاشمی باباحیدری

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

غلامحسین شریفی ولدانی

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • احمدی، بابک (1391). حقیقت و زیبایی، چ 24، تهران: مرکز. ...
  • اسرافیلی، حسین (1364). تولد در میدان، تهران: حوزه هنری. ...
  • بصیری، محمدصادق (1388). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی، ...
  • حجتی، حمیده (1376). «نرد»، فرهنگنامه ادبی فارسی، زیرنظر حسن انوشه، ...
  • حسینی، سیدحسن (1386). همصدا با حلق اسماعیل، چ 3، تهران: ...
  • حق­شناس، علی‌محمد (1370). مقالات ادبی زبان­شناختی، تهران: نیلوفر. ...
  • دادجو، درّه (1386). «قافیه از نظرگاه موسیقایی (با توجه به ...
  • رازی، شمس قیس‌ (1338). المعجم فی معاییر‌الاشعارالعجم، چ 1، تصحیح ...
  • زرین­کوب، عبدالحسین (1378). سر نی، چ 7، تهران: علمی فرهنگی. ...
  • سنگری، محمدرضا (1380). نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدس، ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (1383). ادوار شعر فارسی، چ 2، تهران: ...
  • _______________ (1384). موسیقی شعر، چ 8، تهران: آگاه. ...
  • ــــــــــــــــــــــــ (1391). رستاخیزکلمات، چ 2، تهران: سخن. ...
  • شمیسا، سیروس (1380). نقد ادبی، چ 2، تهران: فردوس. ...
  • طوسی، خواجه‌نصیرالدین (1355). اساس الاقتباس، چ 2، تصحیح محمد تقی ...
  • ـــــــــــــــــــــــــ (1369). معیار الاشعار، چ 1، تصحیح جلیل تجلیل، تهران: ...
  • عبدالملکیان، محمدرضا (1368). ریشه در ابر، چ 2 تهران: برگ. ...
  • عمران‌پور، محمدرضا (1388). «جنبه­های زیبا شناختی «هماهنگی» در شعر معاصر»، ...
  • ــــــــــــــــــــ (1383). «موسیقی قافیه در شعر م. سرشک»، فصلنامه پژوهش­های ...
  • فشارکی، محمد (1373). عروض و قافیه (برگرفته از المعجم)، چ ...
  • فضیلت، محمود (1387). «تأملات تاریخی در وزن و قافیه شعر ...
  • قاسم‌نژاد، علی (1376). «ادبیات جنگ»، فرهنگنامه ادبی فارسی، زیرنظر حسن ...
  • کافی، غلامرضا (1381). دستی بر آتش، شیراز: نوید شیراز. ...
  • کزازی، میرجلال الدین (1384). آب و آیینه، چ 1، تبریز: ...
  • ناتل خانلری، پرویز (1361). وزن شعر، چ 4، تهران: توس. ...
  • نقوی، نقیب (1384). شکوه سرودن، چاپ اول، مشهد: دانشگاه فردوسی. ...
  • نیما یوشیج (1382). حرف­های همسایه، چ 1، تهران: دنیا. ...
  • وحیدیان کامیار، تقی (1381). فرهنگ قافیه در زبان فارسی، چ ...
  • یوسفی، غلامحسین (1357). «موسیقی کلمات در شعر فردوسی»، مجله دانشکده ...
  • نمایش کامل مراجع