بررسی چندمعنایی در پسوند اشتقاقی «ین» با تکیه بر متون ادبی

واژه مشتق در دستورهای مبتنی بر نظریه ساختاری آن است که از یک تکواژ آزاد و دست کم یک وند ساخته شده­ باشد. بر اساس این نظریه، پایه­واژه کلمات مشتق الزاما فعلی نیست و می­تواند اسمی و وصفی و... نیز باشد. همچنین، وند میتواند مقوله/نوع و معنای واژه را تغییر دهد و چندمعنایی پدید ­آورد. چندمعنایی یعنی یک واژه از چند معنی برخوردار باشد و می­تواند در سطح تکواژ، واژه، گروه و جمله بررسی شود. انتقال معنا، هنرآفرینی و کاربرد ویژه از مهم­ترین علل پیدایش چند­معنایی­اند. پسوند «ین» از پسوندهای زایا و فعال زبان فارسی است که با ساختن واژگان اشتقاقی، چندمعنایی پدید می­آورد. نوع واژگان مشتق از پسوند «ین» غالبا صفت نسبی است و بنابراین، در جایگاه صفت می­نشینند و معانی­شان وابسته به همنشین، یعنی موصوف آنهاست. واژگان مذکور گاهی تحت تاثیر همنشینی معنایی، جانشین موصوف میشوند و تغییر مقوله، انتقال و افزایش معنایی را سبب میگردند. هنرآفرینی از دیگر کارکردهای واژگان اشتقاقی با پسوند «ین» برای انتقال معنا و عامل دیگر پیدایش چندمعنایی است که افزون بر کاربرد واژگان بهشکل استعاری و مجازی، به­صورت آرایه­های استخدام، ایهام، تضاد و جناس نیز نمود پیدا می­کند.

کلیدواژه ها:

پسوند «ین» ، چندمعنایی ، انتقال معنا ، هنرآفرینی