موسی غنچه پور - دکترای تخصصی زبانشناسی، استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات، هیات علمی دانشگاه فرهنگیان تهران
شهلا رقیب دوست - دکترای تخصصی زبانشناسی، دانشیار گروه زبانشناسی، هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی

در این مقاله، نقش هسته معنایی و جایگاه سازه در پردازش و بازنمایی اسمهای مرکب غیر فعلی «اسم-اسم» در سه بیمار زبانپریش بروکا (دو مرد و یک زن) و سه فرد سالم همتاسازیشده با افراد زبانپریش با بهرهگیری از تکالیف نامیدن و تکرار اسمهای مرکب غیر فعلی هستهآغازین، هستهپایانی و برونمرکز برگرفته از رساله دکتری خباز (Xabbaz, ۲۰۰۶) بررسی شد. محرکهای این دو تکلیف شامل ۳۰ اسم ساده و ۳۰ اسم مرکب غیر فعلی و تصویرهای مربوط به آنها بود. در آزمون نامیدن، آزمودنیها به هنگام رویارویی با تصویر، نام آن را بیان میکردند. در تکلیف تکرار، افراد آزمودنی پس از شنیدن اسمها، آنها را تکرار میکردند. یافتههای پژوهش نشان داد که کنش افراد طبیعی و بیماران زبانپریش بروکا در نامیدن و تکرار اسمهای ساده و مرکب غیر فعلی با یکدیگر تفاوت داشت. پردازش آسانتر تکرار اسمهای ساده و مرکب در مقایسه با نامیدن آنها موید آن بود که فرایند تکرار متفاوت از نامیدن پردازش میشود. همچنین، رخداد خطاها در یکی از سازههای ترکیب (سازه هسته و یا غیر هسته) و نیز در کل ترکیب یا هر دو سازه ترکیب (هم سازه هسته و هم سازه غیرهسته) نشاندهنده آن بود که اسمهای مرکب غیرفعلی از طریق مسیر دوگانه (تجزیه به اجزای سازنده و کلی) پردازش میشوند و هسته معنایی در پردازش آنها نقشی به اجرا در نمیآورد. افزون بر این، توزیع خطاها در سازههای آغازین، پایانی و هر دو سازه اسامی مرکب غیر فعلی (کل ترکیب) موید پردازش سلسلهمراتبی و همسطحی فرایندهای نامیدن و تکرار و اهمیت جایگاه سازه در پردازش اسامی مرکب غیر فعلی بود.

هسته معنایی, جایگاه سازه, مسیر دوگانه, درونمرکز, برونمرکز